Minister Hugo de Jonge kondigde deze week een nieuw programma aan om de zorg voor ouderen in hun thuissituatie te verbeteren. Met het programma Langer Thuis wil het ministerie netwerken in de wijk versterken, mantelzorgers ontlasten, en slimmere inzet van technologie en eHealth om ouderen langer en gezond thuis te laten wonen. De voorwaarden zijn nog niet bekend, wel maakt De Jonge bekend dat er van 2019 tot 2021 in totaal 270 miljoen euro gereserveerd wordt voor de nieuwe subsidieregelingen om (digitale) innovatie in de langdurige zorg te ondersteunen.
Langer thuis wonen is een noodzaak, omdat de Nederlandse bevolking geleidelijk aan het vergrijzen is. Momenteel zijn er 1,3 miljoen mensen ouder dan 75 in Nederland. Dat aantal zal in 2040 bijna zijn verdubbeld naar 2,5 miljoen. Naar verwachting neemt ook het aantal mensen met dementie toe: van 270.000 in 2018 naar 400.000 in 2040.
Wel woont een groot deel van de senioren zelfstandig, volgens cijfers van het ministerie. Van de huidige 75-plussers woont 92% procent zelfstandig, en zelfs twee derde van de 90-plussers woont nog zelfstandig. Omdat ouderen langer zelfstandig wonen, zullen ze een groter beroep doen op hulp en zorg in hun stad of gemeente, en op familie of mantelzorgers.
Overheidsbeleid
Het woord extramuralisering wordt slechts één genoemd in het programma Langer Thuis, terwijl het overheidsbeleid van voormalig ministeries resulteerde in minder opnameplekken, sluiting van verpleeghuizen en strengere indicatiestellingen. Senioren moeten langer thuis wonen en verpleeghuiszorg werd afgebouwd. Maar dat mes snijdt aan twee kanten, volgens het ministerie, dat voor dit programma sprak met veel verschillende partijen. Senioren blijven ook zelf het liefste in hun eigen huis wonen, in een vertrouwde omgeving. Maar dan moet dat huis wel geschikt zijn om in te blijven wonen, alleen of met partner.
Monitoring kan mogelijk opnames of complexe zorg voorkomen (foto: FocusCura)
Ook kan er nog veel meer worden gedaan met technologie, zoals domotica, sensoren en valpreventie. Daarom stelt De Jonge in het Langer Thuis programma twee subsidieregelingen voor om digitale innovatie in de langdurige zorg te stimuleren. De eerste - de Stimuleringsregeling E-health Thuis - is gericht op eHealth in de thuissituatie. Volgens de minister vallen hieronder digitale communicatieplatforms, het inzetten van beeldzorg en zorg op afstand, medicatie-aanreiking (met een medicijndispenser) en valpreventie.
Betere informatie-uitwisseling
De tweede innovatieregeling – VIPP Care – is gericht op informatie-uitwisseling tussen patiënt, professional en mantelzorger. Om de juiste zorg op de juiste plek te krijgen, dient ook de juiste informatie op het juiste moment te zijn bij betrokken professionals, ouderen en hun informele netwerk. Na een versnellingsprogramma informatie-uitwisseling tussen patiënt en professional (VIPP) in de ziekenhuizen, de GGZ (in de maak) en huisartsenzorg (in de maak), komt er dus ook een speciaal programma voor gegevensuitwisseling in de langdurige zorg. Dat betekent dat er in 2019, 2020 en 2021 per jaar naar schatting 60 miljoen euro begroot is voor het stimuleren van eHealth, en het versterken van informatie-uitwisseling.
De derde innovatie-regeling, om nieuwe woonzorgvormen te creëren en huizen aan te passen, valt ook onder het beschikbare budget van 270 miljoen euro. Door woningen aan te passen, zoals het vervangen van het bad door een kuip of door het installeren van trapliften, wordt het voor senioren mogelijk om langer in hun eigen huis te blijven wonen, ook wanneer er meer zorg of ondersteuning nodig is.
Aansluiting op beleidsregels
De inzet, doelgroep en verdeling van middelen moet nog verder worden uitgewerkt door het ministerie. Daarom is de voorgestelde verdeling van middelen voor de innovatieregelingen tussen e-Health Thuis, VIPP-care en woonzorgarrangementen een raming, schrijft De Jonge.
Daarnaast zal de uitvoer van de subsidieregelingen in lijn moeten zijn met de beleidsregels die de Nederlandse Zorgautoriteit opstelt. De NZa stelt regels vast waar zorgaanbieders en zorgverzekeraars zich aan moeten houden, zoals de omschrijving van behandelingen (de zorgprestatie) en wat de behandelingen maximaal mogen kosten.
Klein voorbeeld: medicatie-aanreiking via een medicijndispenser (zoals Medido van Philips) wordt nog slechts op kleine schaal gebruikt in Nederland. De oorzaak is onder andere de huidige vorm van bekostiging, die stelt dat alleen patiënten met een indicatie voor inzet van een wijkverpleegkundige en 'persoonlijke verzorging' aanspraak kunnen maken op medicatie-toediening. In 2018 (en ook in 2019) versoepelde de NZa deze beleidsregel 'farmaceutische telezorg' zodat er aanvullende vergoeding en daardoor meer ruimte voor medicatie-aanreiking ontstaat.
Deze en andere beleidsregels zullen eerst moeten worden gladgestreken voordat de nieuwe aankondigingen van VWS om eHealth en digitale informatie-systemen breed in te zetten, hun weg vinden in de langdurige zorg en zorg bij ouderen thuis.
wellicht ook interessant
Het zou zo eenvoudig moeten kunnen:
Ik heb deze week stad en land afgezocht naar een veilig kooktoestel voor mijn vergeetachtige moeder van 96 jaar. Er is in Nederland slechts 1 kooktoestel met een timer op de markt. (Mijn moeder valt tijdens het koken in slaap). Vanaf nu heeft ze geen oven meer en slechts 2 kookpitten. Maar in ieder geval is het brandgevaar geweken. Er is absoluut geen eenvoudige afstandsbediening voor TV, geen eenvoudige bediening van een airco en dergelijke. Ouderen zonder internet kunnen hun eigen bankzaken niet meer doen. Het (gescheiden) afval moet naar 4 plaatsen toe gebracht worden: het plastic en papier in een verzamelcontainer bij haar flat. Dat kan ze zelf niet meer omdat ze met haar rollator niet op de stoep kan lopen vanwege groenvoorziening. Het restafval en het glas een 500 meter verderop in het dorp. Ook dat kan ze niet meer. Een telefoon werkt met een menu met keuzetoetsen, terwijl mijn moeder een draaischijf heeft. Ze is bovendien doof en de ingewikkelde antwoordmogelijkheden begrijpt ze niet en hoort ze ook de piepjes niet van digitale apparaten. Ook niet de piepjes van de pinkassa hoort ze niet! De wasmachines en drogers zijn, ondanks de overtuigende geruststellingen van verkopers, absoluut onbegrijpelijk voor ouderen / slechthorende ouderen. Ook gelooft mijn moeder de malafide goede doelen praatjes. De criminelen die zich voordoen als thuiszorg - onderzoekers zijn vorig jaar allemaal al langs geweest bij mijn moeder en hebben de laatste sieraden gestolen. Eerder was er al twee keer ingebroken En de gemeente Moerdijk zegt dat de mantelzorgers maar wat moeten bijspringen omdat de huishoudelijke hulp wordt gekort :). Mijn zus heeft geschreven naar de gemeente met een verzoek om toch a.u.b. in Zevenbergen de zitbanken terug te plaatsen zodat mijn moeder onderweg af en toe kan gaan zitten zodat ze toch af en toe naar buiten kan. Die banken zijn allemaal verwijderd omdat in de gemeente de haven terug moet. Kosten 20 miljoen. Dit komt zo in mijn gedachten tevoorschijn. Maar er is nog meer...daar hoeft geen congres voor georganiseerd te worden. Ga gewoon maar eens met de mantelzorgers praten.