Slimme kastjes die op de juiste tijd de juiste dosis medicijnen verstrekken bij patiënten thuis zijn al een belofte, lang voordat digital health hip werd. Zowel voor zorgaanbieders als voor patiënten lijken er veel voordelen te zijn. Maar gebruik van smart connected dispensers door grote groepen zorgconsumenten blijft uit en is beperkt tot mensen met een passende indicatie. Aanbieders als Philips overwegen om de consument direct te gaan opzoeken.
Philips publiceerde gisteren een studie naar het gebruik van Medido, de slimme medicijnverstrekker voor thuisgebruik die patiënten kan herinneren aan tijdstippen voor inname en een signaal verstuurt wanneer medicatie wordt vergeten. Het bedrijf bereidt zich voor op de marktintroductie van Medido in andere Europese landen en in de Verenigde Staten. Met een gebruikersstudie onder bijna veertienhonderd Nederlandse patiënten (met 881.000 medicatie-innamemomenten) weet Philips inmiddels meer over de positieve effecten op zogeheten therapietrouw. De inzet van de Medido blijkt nagenoeg net zo effectief als een thuiszorg hulpverlener die langskomt om medicijnen te verstrekken, claimt Philips.
Hoe werkt een dispenser?
Hoe werkt een elektronische medicijndispenser? Wanneer een patiënt een dosis moet innemen, zorgt Medido automatisch voor een herinnering, en waarborgt het systeem dat het juiste middel op het juiste tijdstip wordt verstrekt. De medicatie is verpakt in afzonderlijke zakjes (een medicatierol of baxterrol) die in de dispenser worden geplaatst. Wanneer het tijd is voor de medicatie, snijdt de Medido het juiste zakje open. De dispenser houdt het medicijngebruik bij en waarschuwt via een online koppeling verplegend personeel als de medicatie niet wordt ingenomen.
“De apotheek kan ook een extra reminder instellen, bijvoorbeeld voor oogdruppels”
Ook medicijnen die niet door Medido worden uitgegeven - zoals zalfjes of oogdruppels - kunnen wel door het apparaat worden vermeld. “De apotheek kan een extra reminder instellen zodat er geen zakje medicatie uitkomt, maar op het scherm wel een herinnering verschijnt, zoals ‘oogdruppels gebruiken’”, zegt Erik Brukx, business manager medication management en remote monitoring bij Philips.
Onderzoek toont effectiviteit aan
Therapietrouw, de mate waarin de patiënt medicatie inneemt zoals afgesproken met zijn behandelaar, is voor veel patiënten geen vanzelfsprekendheid. De schattingen lopen uiteen, maar apothekers noemen soms percentages van dertig tot veertig procent van de patiënten die hun medicatie niet innemen (dus therapieontrouw zijn) afhankelijk van welke geneesmiddelen mensen gebruiken en welke aandoening ze hebben.
Philips analyseerde een jaar lang de data van gebruikers van Medido, wat neerkomt op honderd duizenden innamemomenten van 1.379 Nederlandse patiënten die gemiddeld drie doses per dag innamen. “Het is een grote gebruikersstudie”, aldus Brukx. Bij de studie is overigens geen academische onderzoeksinstelling betrokken.

Medido onderdeel van infrastructuur
De cijfers van Medido zijn positief als je op het persbericht afgaat: bij zesennegentig procent van de Medido-gebruikers was sprake van een medicatietrouw boven de door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gehanteerde normwaarde van tachtig procent. De Medido wordt momenteel ingezet als extra ondersteuning voor zorg aan huis, aldus Brukx. “Patiënten die normaliter door een wijkverpleegkundige worden herinnerd aan hun medicatie, krijgen nu een seintje van Medido. De oplossing zit zo in elkaar dat het bijna niet mogelijk is om medicatie niet te nemen: je wordt er door een alarm aan herinnerd wanneer het tijd is, en Medido registreert wanneer de medicijnen niet uit de dispenser zijn genomen. Dan stuurt het apparaat een signaal naar de zorgcentrale en neemt een zorgverlener alsnog contact op, of komt de wijkverpleegkundige langs.”
Inzet juist nuttig bij groepen zonder indicatie?
Esther Jacobs is projectleider domoticazorg bij ZZG zorggroep. ZZG zorggroep startte in 2009 met farmaceutische telezorg, waar de medicijndispensers onder vallen. Het huidige aantal Medido-cliënten bij ZZG zorggroep is 220 - slechts een fractie van de 3000 extramurale cliënten en ruim 1000 verpleeg- en verzorgingshuisplaatsen van ZZG.
Jacobs vertelt enthousiast over het gebruik van Medido bij haar organisatie. Maar de cijfers van de therapietrouw met Medido maken op haar minder indruk. ”Een groep mensen die bijna honderd procent therapietrouw is - waarbij er dagelijks een zorgverlener langs komt voor de medicatie - wordt nu via Medido herinnerd. Het is niet verwonderlijk dat je in die groep, die met een hoge therapietrouw start, hoge percentages blijft zien." Philips-man Brukx geeft toe dat het in het onderzoek gaat om een bijzondere groep patiënten, maar wijst erop dat de behaalde resultaten zijn behaald met de inzet van de Medido zelf (dus zonder de eventuele opvolging van een thuisverpleegkundige).
“Soms komt een wijkverpleegkundige om acht uur langs, de volgende dag om negen uur”
Jacobs ziet de hogere therapietrouw niet als enige voordeel. “Medido zorgt voor meer accuraatheid in de aanlevertijden van medicatie. Soms komt een wijkverpleegkundige om acht uur langs, de volgende dag om negen uur. Met Medido heb je vaste uitgiftetijden en daarmee een kwaliteitsverbetering”, aldus Jacobs. Werken met de medicijndispenser vergroot volgens haar de eigen regie en het comfort van de cliënt, en speelt wijkverpleegkundigen vrij voor andere taken. Bovendien kan de wijkverpleging haar werk efficiënter plannen door de technologie.
Volgens Jacobs zou het echter interessanter zijn om bij mensen zonder medicatiehulp een Medido in te zetten. Maar dat gaat niet, omdat Medido alleen beschikbaar is voor mensen met een indicatie voor medicatie-aanreiking binnen de thuiszorg. “De meeste winst is te behalen bij patiënten met een slechte therapietrouw die geen thuiszorg of hulp bij medicatie hebben. De huisarts of apotheker kan vaak een goede inschatting kan maken van medicatietrouw, of liever gezegd ontrouw. Bij die doelgroep zit volgens mij meeste winst, maar daar bestaat geen bekostiging voor.”
Hoe zit de bekostiging in elkaar?
Sinds 2012 bestaat er een structurele vergoeding voor deze vorm van eHealth, met de zogenaamde beleidsregel farmaceutische telezorg. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) maakt daarmee ruimte waarmee alle zorgaanbieders farmaceutische telezorg kunnen aanbieden. Het aanreiken van medicijnen valt onder de vroegere AWBZ-functie ‘persoonlijke verzorging’. Dat betekent dat een patiënt de indicatie voor inzet van een wijkverpleegkundige moet krijgen om hier aanspraak op te kunnen maken.
“Die discussie over de vergoeding van eHealth is er bij medicijndispensers niet meer”
Door die beleidsregel is er volgens Brukx duidelijkheid over de vergoeding van medicijndispensers. “Veel eHealth-projecten starten vanuit een pilot met tijdelijke financiering, en stoppen wanneer er geen structurele bekostiging gevonden kan worden om een nieuwe werkwijze te financieren. Het krachtige van deze oplossing dat die discussie over de vergoeding van eHealth er niet meer is." Tegelijkertijd stelt die beleidsregel dus ook een beperking aan het gebruik van Medido: alleen patiënten die klant zijn bij een thuiszorgorganisatie en een indicatie voor persoonlijke verzorging hebben, komen in aanmerking voor financiering.
Via een omweg
Via de 24 apotheken waar ZZG zorggroep mee samenwerkt kunnen patiënten in aanmerking komen voor een Medido, maar dat proces vergt tijd, vertelt Jacobs. “Ik werd gisteren nog gebeld door een apothekersassistente met die vraag. Patiënten moeten zich eerst melden als cliënt van de thuiszorg. Dat wordt bij ons geregeld vanuit de zorgcentrale. Vervolgens komt er wijkverpleegkundige bij de patiënt langs, wordt een zorgdossier aangemaakt en een indicatie voor medicatie-aanreiking aangevraagd. Pas dan kan de medicijndispenser door een patiënt thuis worden gebruikt."
Maar eigenlijk zou je willen dat iedere patiënt die zich meldt bij de apotheek, direct Medido mee kan krijgen en zelf kan starten, vindt Jacobs. “Een hele grote groep mensen die problemen heeft met therapietrouw kun je deze dienst niet laagdrempelig aanbieden, en dat zou je wel willen.”

Philips levert meer technologie voor thuiszorg, zoals een dashboard voor zorgprofessionals en mantelzorgers
Infrastructuur
Niet alle zorgorganisaties bieden de medicijndispenser aan, ook al is vergoeding voor sommige groepen patiënten mogelijk. Waar ligt dat volgens haar aan? “De NZa bepaalt de spelregels voor de financiering van farmaceutische telezorg. Die voorwaarden komen ook weer terug in het inkooptraject met zorgverzekeraars. Om telezorg te leveren heb je een zorgcentrale nodig waar meldingen binnenkomen. Daarnaast vraagt het een goede samenwerking met de apotheken waar je een samenwerkingsverband mee aangaat”, aldus Jacobs. “Kleinere zorgorganisaties hebben vaak geen zorgcentrale.” Kortom, achter de medicijndispenser die bij meneer Dalfsen in woonkamer staat, zit een logistieke operatie. Als een zorgorganisatie die niet heeft, wordt het lastig om dienstverlening aan te bieden.
De infrastructuur achter de Medido wordt deels door Philips geregeld als onderdeel van het product. “Philips heeft een Medido portal, een centrale server waar alle signalen van de dispensers binnenkomen. Als we zien dat medicatie vergeten wordt, zetten we dat signaal door naar de zorgorganisatie. Die organisaties kiezen zelf hoe ze dat signaal opvolgen, bijvoorbeeld door meldingen door te zetten naar een zorgcentrale, net zoals personenalarmering”, zegt Brukx. “Er zijn ook organisaties die meldingen van Medido rechtstreeks naar de teams in de wijk laten gaan, zodat er niemand tussen zit. Het is aan de zorgorganisatie zelf om contact te leggen met een patiënt.”

Overzicht van inname medicatie via Medido
Die complete logistieke keten is dus een onlosmakelijk onderdeel van de manier waarop de Medido nu door Philips als product/service combinatie wordt aangeboden. Ook wanneer je het kastje voor een vast maandbedrag direct aan de zelf betalende consument wilt aanbieden, dan moeten alle betrokken partners een plek in het verdienmodel hebben. Zonder bijbehorende ecosysteem - met een zorgcentrale, apotheker en thuiszorg - is de dispenser namelijk helemaal niet zo slim meer.
De boer op met Medido
Philips wil Medido dit jaar gaan introduceren in Europa en in Verenigde Staten, veel details kan Brukx nog niet prijsgeven. Het business model voor Medido in Nederland is vooralsnog beperkt door de bekostiging. Brukx sluit echter niet uit dat Philips de dienst in de toekomst ook direct aan zorgconsumenten gaat aanbieden, en daar zal de apotheek hoogstwaarschijnlijk een partner in worden.

De dispenser van Amerikaanse starup Hero
In andere markten, zoals de Verenigde Staten, zijn direct-naar-de-consument modellen voor eHealth toepassingen gebruikelijker, bijvoorbeeld voor virtuele doktersdiensten. Philips kan moed putten uit het feit dat er allerlei nieuwe Amerikaanse startups zijn die brood zien in deze markt en nieuwe producten introduceren die functioneel nauwelijks afwijken van wat Philips al jaren biedt met Medido. Maar superieure technologie is geen garantie voor commercieel succes, dat weten ze bij Philips zelf inmiddels ook wel.
Het direct aan de zorgconsument afzetten van de Medido van Philips zal niet bepaald van een leien dakje gaan, vermoed ik. Als je zoekt naar de maandelijkse kosten, als er geen zorgindicatie "medicatie uitreiken" bestaat, dan is het pas na enig zoekwerk duidelijk dat de Medido zonder zorgindicatie € 75 per maand kost, dus 900 euro per jaar. Niet iets dat veel ouderen zich kunnen veroorloven. Het is de vraag of de zorgverzekeraars bij betaling als er wel een indicatie voor bestaat, een besparing op de totale zorgkosten kunnen realiseren. Het business-model van Philips inzake de Medido leunt wel heel erg op de "gratis" verstrekking bij de zorgindicatie "medicatie uitreiken".
Ik gebruik zins een paar maanden de medido. En ben tot de conclusie gekomen dat er,nog een addertje onder het gras is namelijk. Wanneer er een storing optreedt wat zo nu en dan gebeurt doordat de rol, te strak opgerold of dat hij niet goed afscheid In dat geval bel je dan met medido en wordt je daar zeer vakkundig geholpen Om het probleem op te lossen. Als ik dan op het eind van de maand de telefoonrekening krijgt zie ik dat ik heb betaald voor een informatienummer wat begint op 088, 6 minuten bellen €2,04. de normale informatienummer 0900, 0906, 0909, enz wordt je voor gewaarschuwd dat je betaald voor dit nummer. Dit is dus niet het geval bij 088. Mijn advies luidt dan ook als volgt bij Storing laten ze mij maar bellen https://uploads.disquscdn.com/images/aeab47984a63aaa2be0f6a470db5fa51d2ee0a5e795a9c5163932520d718b5da.jpg
Mij lijkt dit ook zinvol om te gebruiken bij mensen met een beperking. Voor een grote doelgroep is dit goed te gebruiken en haalbaar. Het zou hen ook een stukje eigen regie en onafhankelijkheid bieden.
een zeer eenvoudig te gebruiken medicatiedispenser, voor iedereen, mits het apparaat op een goede wijze wordt gevuld, werkelijk een fluitje van een cent, thans helemaal tevreden! Gr.
Wilma Huibers
Medido, 100% aan te bevelen! Wilma
Ik ben benieuwd hoe het apparaat werkt wanneer je een paar uur weg van huis wilt. Het apparaat ziet er te groot uit om gezellig mee te sjouwen.
Het is mogelijk om medicatie van te voren uit te laten geven, ook kan het apparaat 4 uur zonder stroom. Dus mocht je ergens naar toegaan, kan het apparaat mee en op de plek van bestemming weer in het stopcontact.