Wanneer wordt het Covid ziekenhuisportaal van Philips weer overbodig?

Een maand geleden lanceerde Philips in nauwe samenwerking met het ministerie van VWS en het Erasmus Medisch Centrum een portaal waarmee vrijwel alle Nederlandse ziekenhuizen patiëntinformatie met elkaar kunnen delen als patiënten verplaatst worden naar een ander ziekenhuis wegens COVID-19. Via het portaal kunnen radiologische beelden, verslagen, documenten (bijvoorbeeld de ontslagbrief) en andere relevante informatie over een patiënt beschikbaar gemaakt worden voor het ontvangende ziekenhuis.

Een tijdelijke noodoplossing, zo benadrukten de initiatiefnemers, want technisch gezien lijkt de oplossing nog steeds op de manier waarop gegevens via de nu nog gebruikelijke faxen en DVD’s worden uitgewisseld. Maar met dit portaal, een soort beveiligde Dropbox, hoeft dit nu niet meer fysiek. Er is binnen deze noodvoorziening geen sprake van informatie-uitwisseling volgens landelijke afspraken over techniek en inhoud. Een beetje houtje-touwtje, maar de deelnemende ziekenhuizen zijn enthousiast.

Het Philips COVID-19 portaal

Twiin: landelijke uitwisseling volgens standaarden

De ambitie om die uitwisseling tussen ziekenhuizen wél op een gestandaardiseerde manier te regelen bestaat al vele jaren. Het ministerie van VWS wil uniforme gegevensuitwisseling in de zorg wettelijk verplicht gaan stellen, en heeft daartoe een wetsvoorstel in consultatie gezet. In de afgelopen jaren is op deelgebieden al wel voorgesorteerd op die verplichte uitwisseling, maar die projecten zijn complex, hebben veel belanghebbenden en vragen veel overleg. Een goed voorbeeld daarvan is het zogeheten Twiin-programma van VZVZ, de organisatie van verzekeraars die onder meer het LSP exploiteert. In Twiin werkt een groot aantal organisaties samen, zoals de Patiëntenfederatie Nederland, Nederlandse Vereniging voor Radiologie, Citrienfonds, Nictiz en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. Twiin wil een veilige infrastructuur kunnen bieden om op een gestandaardiseerde manier radiologiebeelden, labwaarden en andere patiëntgegevens te kunnen uitwisselen, met name tussen ziekenhuizen.

Om gegevens uit te kunnen wisselen, sluit een zorginstelling aan op een knooppunt. Twiin ontwikkelt hiervoor een afsprakenstelsel met landelijke standaarden. Een knooppunt voldoet aan dat afsprakenstelsel. Het kan met andere aangesloten knooppunten veilig en efficiënt op landelijk niveau gegevens uitwissen. Ook geeft het knooppunt toegang tot een aantal gemeenschappelijke voorzieningen zoals Mitz voor patiënttoestemming. Mogelijke knooppunten zijn het Bevolkingsonderzoek borstkanker (BVO BK), de RSO’s en het LSP.

Versnelde uitrol "structurele" oplossing

De Corona-crisis kwam te snel voor Twiin, want die had als plan om voor eind 2020 alle ziekenhuizen aan te sluiten. Wat Philips kon bieden, was een maand geleden bij Twiin nog niet beschikbaar, ook niet als noodoplossing. Maar de tijdelijke oplossing van Philips zorgde er wel voor dat een aantal tandwielen sneller ging draaien bij VZVZ. Twiin besloot om het traject voor zijn eigen DVD Exit uitwisselingsportaal te versnellen. De leveranciersselectie ging in de turbostand, en Twiin koos niet voor Philips maar voor het Rotterdamse Alphatron Medical om een Twiin-portaal aan te bieden voor het landelijk uitwisselen van beelden en verslagen.

Alphatron: winnaar in versnelde procedure

Zorginstellingen kunnen volgens VZVZ vanaf nu gebruik gaan maken van het Twiin-portaal. Projectleider Bas van Vliet meldt in zijn vlog met iets meer slag om de arm dat er in de komende weken voor een aantal use cases bekeken gaat worden "of het werkt". Dat ziekenhuizen gezien de drukte rond Corona voorlopig nog gebruik blijven maken van de noodoplossing van Philips  lijkt volgens Twiin waarschijnlijk: “Ziekenhuizen kunnen zelf besluiten wanneer zij overstappen op deze structurele oplossing gezien het beslag dat de Coronacrisis op hen legt.” Twiin DVDExit wordt door Zorgverzekeraars Nederland gefinancierd en in beheer genomen door VZVZ. Voor de coördinatie van de implementatie wordt samengewerkt met de koepel van regionale samenwerkingsorganisaties RSO NL.

Philips: "Technologie werkt en is beschikbaar"

Het ligt niet voor de hand dat Philips op tafel staat te dansen bij de constatering op de Nictiz-site dat "de noodoplossing van Philips niet toekomstbestendig is". Andries Hamster, Senior Product Manager bij de Philips afdeling die het uitwisseling "noodportaal" opzette, zegt dat het COVID-19 portaal is opgezet op het verzoek van ziekenhuizen en het ministerie van VWS, omdat de Philips infrastructuur naadloos werkt en beschikbaar is. Het COVID-19 portaal is volgens hem ontwikkeld in samenwerking met ziekenhuizen en specialisten.

Hamster: "Ons portaal is gebaseerd op bestaande functionaliteit en platformen die voor de crisis al wereldwijd naar tevredenheid worden toegepast door ziekenhuizen en klanten. We hebben het COVID-19 portaal voor de duur van de crisis kosteloos beschikbaar gesteld voor ziekenhuizen om gegevens met elkaar te kunnen uitwisselen. Omwille van snelheid is een ‘basis’ portaal neergezet, wat betekent dat gegevens handmatig worden ge-upload en download. Dit kunnen we op verzoek verder uitbreiden door dit ‘basis’ portaal te koppelen aan bestaande systemen waarmee meer functionaliteiten worden geautomatiseerd."

Anticiperen op wettelijke verplichting

Zoals gezegd anticiperen projecten als Twiin op de toekomstige wettelijke verplichting voor zorgprofessionals om gegevens digitaal uit te wisselen. De periode van de internetconsultatie van het wetsvoorstel Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg is verlengd tot en met 10 juni 2020. De uiterste reactiedatum stond op 7 april. De coronacrisis vraagt nu echter heel veel van mensen en organisaties in de zorg, aldus VWS.  Door de looptijd te verlengen hoop men iedereen voldoende tijd te geven om mee te denken over dit belangrijke wetsvoorstel.

Zorginstellingen kunnen in het kader van de VIPP 5.0 regeling subsidie aanvragen wanneer ze onderling digitale gegevens gaan uitwisselen. Ook de aanvraagtermijn voor die subsidieregeling is verlengd verlengd tot 31 oktober 2020. De deadline voor het feitelijk kunnen uitwisselen van een basis-patiëntendossier (BgZ) en correspondentie met een andere instelling is nu 30 juni 2023.