Succes met eHealth pilots bij UMC Utrecht

Ziekenhuizen worden in toenemende mate digitale organisaties Dat betekent patiënten zorg bieden buiten de muren van het ziekenhuis, toegang geven tot hun dossier en data-analyses toepassen om zorg te optimaliseren en personaliseren. In juni 2016 startte het UMC Utrecht met drie pilots waarbij patiënten via apps bijhouden hoe het met ze gaat. Wat kunnen patiënten in de toekomst gaan verwachten?

Het UMC Utrecht is een enorme organisatie: er werken ruim 11.200 medewerkers en het ziekenhuis telt meer dan 1000 bedden. Zo’n organisatie omvormen naar een digitale organisatie is een flinke opgave. Toch is de raad van bestuur van het universitaire ziekenhuis overtuigd van die richting: in 2015 werden er grote stappen gezet om alle patiënten toegang te geven tot hun medische dossier. Daar horen ook de uitslagen van medisch onderzoek bij, die online komen zodra ze bekend zijn.

In juni startten er drie eHealth pilots met zelfmetingen en monitoring op afstand. Aan de drie pilots deden patiënten met de neuromusculaire (zenuw-/spier-) aandoening ALS, hoge bloeddruk (hypertensie) en jeugdreuma mee. Via apps en Bluetooth-meetapparatuur legden zij allerlei gegevens vast, zoals hun bloeddruk, gewicht, pijnscore en algemene gesteldheid. Ook vulden ze via de apps vragenlijsten in, die zorgverleners op afstand konden bekijken.

Reuma2Go app

Het UMC Utrecht ontwikkelde de apps met Huisartsen Utrecht Stad, revalidatieartsen van De Hoogstraat, FocusCura en MyOwnMed. Verschillende ICT-leveranciers werden ingeschakeld bij de pilots om ervaring op te doen. Bij alle patiëntgroepen werden van begin af aan patiënten betrokken bij het opzetten van de pilots. Dat is was best wennen, vertelt reuma-patiënte Lotte van den Berg die meewerkte aan de Reuma2Go app: “Het lastige aan samenwerken met je dokter, is dat je het ene moment in de spreekkamer zit en je hem echt als je dokter ziet, en het andere moment zit je in een vergaderruimte en noemt iedereen hem Nico en zit iedereen grapjes met hem te maken.”

“Metingen niet meer opnieuw doen”

Internist Wilko Spiering werkte mee aan de pilot voor patiënten met hoge bloeddruk (hypertensie). Hoge bloeddruk is een aandoening waar ongeveer 25% van de volwassen Nederlanders aan lijdt. Bij het UMC Utrecht worden vaker patiënten behandeld met complexe hart- en vaatziekten, die doorverwezen worden door de huisarts. Maar zorg zou veel meer digitaal en rond de patiënt georganiseerd moeten, of een patiënt nu in de eerste lijn, bij de huisarts, of in de tweede lijn, in het ziekenhuis, behandeld wordt. “Nu worden alle metingen vaak opnieuw gedaan wanneer patiënten doorverwezen worden van de huisarts naar het UMC Utrecht”, aldus de internist.

Binnen deze pilot hoeft dat niet meer. Patiënten meten thuis met een weegschaal met Bluetooth en bloeddrukmeter hun gewicht en bloeddruk, en die gegevens worden doorgestuurd naar de cVitals Bloeddruk app van FocusCura. Op afstand kunnen de huisartsen en specialisten die meedoen aan de pilot meekijken. Spiering: “Als een patiënt doorverwezen wordt naar het UMC Utrecht, krijgen wij toegangsrechten tot zijn of haar data, en kunnen we gegevens inzien die reeds verzameld zijn. Zo hoeven alle relevante metingen niet opnieuw gedaan te worden. Na een behandeling of opname wordt het monitoren daarna weer overgedragen aan de huisarts.”

Ervaring opdoen op kleine schaal

Het ziekenhuis werkt nauw samen met Huisartsen Utrecht Stad, waar het merendeel van de Utrechtse huisartsenpraktijken bij aangesloten zijn. De pilot werd opgezet met huisarts Bart van Pinxteren van Huisartspraktijk Oog in Al, aangesloten bij Huisartsen Utrecht Stad. Die samenwerking maakt toekomstige uitrol van deze pilot gemakkelijker, zegt Spiering.

Doel van de pilot is om op kleine schaal ervaring op te doen met monitoring en zelfmanagement. “Doordat we deze pilot bewust kleinschalig houden, kunnen we de technische en organisatorische problemen waar we tegenaan lopen snel verhelpen. Ook konden de koppelingen tussen databases gemaakt worden: een vereiste van mij en huisarts Van Pinxteren was dat de meetgegevens van patiënten geïntegreerd zichtbaar zijn in onze elektronische patiëntendossiers.”

Patiënten van het ziekenhuis kunnen ook online het dossier inzien via MijnUMCUtrecht

Goede werkafspraken

De pilot draait niet alleen om zelfmetingen door patiënten, maar ook om het zorgproces anders inrichten. Wie beoordeelt de metingen van patiënten, en wat gebeurt er als een bloeddruk aan de hoge kant is? Spiering: “We hebben in deze pilot bandbreedtes vastgesteld voor de metingen van patiënten, op basis van meetprotocollen en gemiddeldes. In de toekomst wil je die bandbreedtes persoonlijk maken: bij deze persoon is een bloeddruk van 110/70 prima, bij deze persoon niet. De hoofdbehandelaar krijgt dan een melding als een bandbreedte wordt overschreden.”

“Het is aan de hoofdbehandelaar om zijn praktijk zo in te richten dat daarop geanticipeerd wordt. Bij ons in het ziekenhuis zou dat betekenen dat de verpleegkundig specialist deze meldingen opvangt, en indien nodig doorzet naar mij. Hier moet je goede afspraken over maken. En ook duidelijk communiceren naar de patiënt, want die verwacht ook een antwoord bij afwijkende metingen. Hoe snel reageer je daar dan op?”. In de toekomst zal de zorg vooral geleverd worden wanneer nodig, just in time, verwacht Spiering.

Bij de hypertensie pilot koos Spiering met zijn collega’s voor de strategie van klein beginnen en snel ervaring opdoen. Wanneer eHealth voor meer hypertensie patiënten beschikbaar moet komen, zal het UMC Utrecht afspraken moeten maken over verwijzing, vergoeding en bekostiging, met lokale zorgorganisaties, huisartsenpraktijken en zorgverzekeraars. “Dat moeilijke gesprek moet nog plaatsvinden”, aldus Spiering. “We wilden eerst gaan bouwen en aan de slag.”

Patiënten kunnen thuis hun bloeddruk en gewicht meten en digitaal doorsturen naar huisarts en specialist

Apps verder ontwikkelen

Ook met de twee andere pilots zijn positieve ervaringen opgedaan. In juni startten tien ALS-patiënten van De Hoogstraat Revalidatie met deze pilot. In een app vulden patiënten informatie zoals gewicht, hoe het met ze ging en informatie over het fysieke functioneren, zoals lopen, slikken of aankleden, in. Er moeten nog een aantal technische issues gladgestreken worden, maar dan wordt ALS Thuismeten in 2017 beschikbaar voor alle ALS-patiënten van de afdeling Revalidatie in het UMC Utrecht Hersencentrum.

Aan de pilot met de Reuma2Go app deden ruim 40 patiënten met jeugdreuma mee. Ze gebruikten de app om vragenlijsten in te vullen, en informatie over pijn, activiteiten, medicatie en ochtendstijfheid vast te leggen. Uit de pilot blijkt dat patiënten het prettig vinden dat Reuma2Go hen meer inzicht geef in hoe het met ze gaat, maar dat ze graag meer feedback willen ontvangen op de ingevoerde informatie van hun zorgverlener. Vooral in de periode waarin het minder goed met ze gaat, vertelt kinderreumatoloog Nico Wulffraat, die aan de pilot meewerkte: “ In de doorontwikkeling van de app wordt dit een belangrijk onderdeel, zodat ze meer zorg op maat ontvangen op het moment dat zij het nodig hebben.”

Nog een wens van de gebruikers: patiënten gaven aan dat ze de Reuma2Go app vooral gebruikten als het niet zo goed met ze ging, maar ze willen in de app ook juist bijhouden wanneer ze zich goed voelen, omdat het ook goed is om daar bij stil te staan.