Scanadu Scout krijgt concurrentie

De hartchirurg en anesthesist aan mijn keukentafel vinden de Checkme monitor eigenlijk te belachelijk om uit te proberen. Ze zijn gewend aan de nieuwste high-tech kleurendisplays in de OK. Maar als het eerste ECG patroon op het kleine schermpje verschijnt zijn ze eigenlijk wel onder de indruk. En later worden ze zelfs enthousiast. “Kijk, die QRS ziet er zonder elektroden best strak uit zeg.”

De Scanadu Scout is de meest bekende exponent van de nieuwe lichting lichaamsmonitors die in één compact apparaatje temperatuur, bloeddruk, hartslag en zuurstofsaturatie (hoeveelheid zuurstof in je bloed) meten. Scanadu dankt zijn bekendheid aan het charisma van oprichter Walter de Brouwer en de deelname aan de XPrize Tricorder competition. Maar overal ter wereld werken concurrenten aan soortgelijke apparaatjes met als uiteindelijke ambitie: de meetapparatuur van een intensive care afdeling in je broekzak. Op medische technologiebeurzen en congressen duiken ze steeds vaker op.

Niet alleen in Silicon Valley

Hoewel het lijkt alsof Silicon Valley het centrum van alle digital health ontwikkelingen is, zitten ze aan de andere kant van de wereld ook niet stil. Viatom, een technologiebedrijf uit de Chinese megastad Shenzhen, liet vorig jaar bijvoorbeeld de eerste testexemplaren van zijn Checkme monitor zien. SmartHealth ontving ter evaluatie de eerste productieversie van de Chinese ‘tricorder’. Het is een goed voorbeeld van de nieuwe lichting compacte monitors voor thuisgebruik. Viatom heeft naast de Chinese thuismarkt ook de Europese markt in het vizier. Deze personal health monitor ontving eind vorig jaar een Europese certificering als een zogeheten Class IIa medisch apparaat.

In tegenstelling tot Scout ook zonder smartphone te gebruiken

Hoewel die CE-certificering weinig zegt over de inhoudelijke kwaliteit van medische apparatuur, is de certificering wel een wettelijke verplichting om in de EU dit soort medische apparaten te kunnen verkopen. Vergelijk het met een audiosetje van 50 euro van Leen Bakker en de duurste set van Bang en Olufsen: allebei een CE-keurmerk. Je weet dus dat ze volgens EU-normen elektrisch veilig zijn, maar de geluidskwaliteit is niet getest.

Medisch Zwitsers zakmes

De Checkme monitor is niet veel breder en langer dan een visitekaartje en weegt minder dan 100 gram. Het kleine maar goed leesbare zwart-wit touchscreen biedt toegang tot alle functies. In vergelijking met de Scanadu Scout heeft de Checkme geen app of Bluetooth nodig om te kunnen werken: alle testresultaten zie je op

het touchscreen. Bovendien worden ze opgeslagen zodat je ze later naar de app kunt overzetten, die meer functies heeft om bijvoorbeeld grafieken weer te geven. Een andere praktische voorziening die de Scout voorlopig mist is de optie om meerdere gebruikers (tot maximaal 12) te kunnen aanmaken en daarvoor meetwaardes te kunnen bewaren. Je kunt ook eenmalige metingen uitvoeren als ‘gast-gebruiker.’

App biedt meer functies

Ook een uitgebreide app

Hoewel je de Checkme dus zonder smartphone kunt gebruiken, biedt de app toegevoegde waarde. Die is een stuk gebruiksvriendelijker wanneer je oudere metingen wilt bekijken of trendoverzichten per week, maand of jaar wilt zien. Het synchroniseren van gegevens tussen de monitor en de app verloopt probleemloos.

De meeste metingen die de Checkme uitvoert zijn een combinatie van metingen die je ook in los verkrijgbare apparaten kunt aantreffen. De ECG-functie (hartfilmpje) is wat minder gangbaar, maar is via een leverancier als AliveCor al wel beschikbaar voor consumenten. En in een groter formaat zijn goedkope ECG-apparaten die zonder elektroden meten al langer op de markt, maar die zijn van een vorige generatie en bieden minder functies in één compacte behuizing.

Compacte ECG-apparaatjes zijn niet nieuw: dit model is al langer op de markt.

Eenmalig versus continu meten

Viatom heeft ook op een ander gebied gekozen voor een andere benadering dan Scanadu. De Scout is niet geschikt voor continu metingen of voor metingen bij mensen die zelf niet meer de kracht of het bewustzijn hebben om de Scout tegen hun voorhoofd te houden. Scanadu meet per keer hartslag, bloeddruk, temperatuur en zuurstofsaturatie, en is vooral bedoeld om dagelijkse patronen en afwijkingen te kunnen herkennen.

De Checkme heeft ook zo’n dagelijks check, maar kan daarnaast desgewenst ook worden gebruikt als een monitor die continu werkt. Daarmee lijkt hij veel meer op een mini intensive care unit dan de Scout.

Voor de dagelijkse check heb je geen elektroden of hulpstukken nodig. Aan de bovenkant van de Checkme zit een klepje waaronder de sensor voor de zuurstofmeting zit. Daar moet je je vinger losjes inleggen. Met die meting meet je hartslag en zuurstofverzadiging. Wanneer je een ECG op het schermpje wil zien moet je met duim en vingers twee elektroden rechts op de Checkme vasthouden, en vervolgens de grote metalen elektrode lichtjes tegen de binnenkant van je andere hand drukken.

Bloeddruk zonder manchet?

Om je bloeddruk te bepalen maakt de Checkme, net als de meeste andere leveranciers die zonder een manchet meten, gebruik van van de zogeheten pulse transit time (PTT of PWTT). Elke keer als je hart pompt, veroorzaakt dat een drukgolf in het bloed die er een bepaalde tijd over doet om bij je voorhoofd, vinger of teen aan te komen. Onderzoekers hebben al langer vastgesteld dat de tijdsduur van die bloedgolf een duidelijke relatie met je bloeddruk heeft.

Scanadu claimt zonder manchet de absolute hoogte (boven- en onderdruk) van je bloeddruk te meten, maar de resultaten zijn nog niet klinisch gevalideerd. Viatom durft die stap nog niet aan, en vraagt je voor het bijhouden van je bloeddruk eenmalig een referentiemeting met een reguliere meter te doen, liefst door een professional. Wanneer je tegelijk met die referentiemeting een meting met de Checkme doet, geeft het apparaat je vervolgens bij elke nieuwe meting je bovendruk. Omdat Viatom de referentiemeting als grondslag gebruikt, hebben de gemeten waarden alleen maar zin bij opgeslagen gebruikers. Bij gastgebruik meet de Checkme geen bloeddruk. De Checkme heeft ook nog een infrarood thermometer die op je voorhoofd je lichaamstemperatuur meet.

Dagelijkse check: hartslag, bloeddruk, ECG, O2 zonder externe sensoren

Wanneer je continu wilt monitoren (in plaats van de 15 seconden meeting van de dagelijkse check), dan kun je de meegeleverde extra hulpstukken gebruiken. Voor je hartslag en zuurstofverzadiging kun je een rubber hulpstuk gebruiken dat net als in het ziekenhuis om je vingertop gaat. Je hartslag en zuurstof kun je nu continu meten op het scherm. Je kunt op elke moment ook nog een opname maken van 15 seconden, die dan wordt opgeslagen.

Wanneer je een betere kwaliteit voor je ECG wilt hebben (of continu wil meten) kun je de externe elektroden gebruiken. Dat zijn de ook professioneel veel gebruikte standaard stickers met een aansluiting voor de kabels. Een sticker gaat rechts boven op je borst, de ander links onder op je buik. Vervolgens sluit je de meegeleverde kabel aan op de stickers. Het resultaat is een veel fraaier ECG dan wanneer je zonder externe elektroden meet. Ook hier zie je een continu meting, waarvan je desgewenst filmpjes van 15, 30 of 45 seconden kunt maken.

ECG op Facebook of Twitter

Zo’n ECG (hartfilmpje) op je Checkme of op het scherm van je smartphone (als je de bijbehorende app gebruikt) ziet er imposant uit, maar wat heb je er aan? Welke leek kan beoordelen of er iets ernstigs aan de hand is? Je kunt in ieder geval een ECG makkelijk delen via Whatsapp, Twitter of Facebook, maar in geval van twijfel is het waarschijnlijk zinniger om het als attachment naar een dokter te e-mailen. Dat gaat super gemakkelijk.

ECG delen op Facebook of Twitter: what's the point?

Een bevriende cardioloog vond het een ‘keurig maar beperkt’ ECG. In vergelijking met de professionele 12-kanaals ECG’s die in ziekenhuizen gemaakt worden is uit het Viatom ECG veel minder af te leiden, maar volgens hem zijn enkele veelvoorkomende ritmestoornissen met wat goede wil wel te herkennen voor iemand met ervaring.

Viatom claimt dat een groot aantal ritmestoornissen door de Checkme kan worden gedetecteerd. Men heeft de algoritmen die worden gebruikt toegepast op een aantal internationale referentie-databases met ECG’s die horen bij specifieke hartaandoeningen. Volgens interne documenten die we konden inzien ligt het herkenningspercentage hoger dan 95 procent.

Premature ventriculaire contractie

Hiermee heb je echter wel direct een cruciaal aspect in de toepassing van technologie als deze te pakken. Laten we even aannemen dat Viatom na herhaalde metingen zegt dat je last hebt van premature ventriculaire contractie. Daarbij slaat je hart af en toe een slag over. Volgens de Hartstichting is er vaak geen duidelijke oorzaak aan te wijzen: premature ventriculaire contractie kan onschuldig zijn en veroorzaakt worden door alcohol, chocola, koffie, stress, maar ook door een onderliggende ernstiger aandoening.

Je huisarts ziet je al aankomen met de zelfgemaakte ECG’s in de hand (of op de iPad). De eerste terechte vraag zal zijn: heeft u verder ergens last van? Een mogelijke tweede vraag: wat is de klinische betrouwbaarheid van uw thuismetingen? Wanneer de conclusie dan is dat nader onderzoek nodig is, dan ga je alsnog de reguliere specialistenmolen in: aanvullende onderzoeken met apparatuur die men in het ziekenhuis in ieder geval vertrouwd.

'Een prima ECG'

Dr. Ad Bakx is cardioloog in het BovenIJ Ziekenhuis te Amsterdam. Hij spreekt tegenwoordig regelmatig collega's die zelf experimenteren met (bijvoorbeeld) in Amerika gekochte ECG-apparatuur voor gebruik met je smartphone. Hij kent de Checkme van Viatom nog niet, maar vindt het ECG dat wij hem toesturen er heel behoorlijk uitzien. Het is goed genoeg om een bepaalde groep ritmestoornissen te kunnen herkennen.

Ad Bakx, cardioloog

Hij ziet vooral toepassing bij mensen die heel onregelmatig hartproblemen hebben. "Die kun je moeilijk de hele tijd in observatie nemen, of voortdurend laten rondlopen met een zogeheten Holter monitor." Volgens hem is het moeilijk om een ECG vast te leggen juist op het moment dat iemand iets abnormaals voelt. "Wanneer je dan direct een ECG kunt maken met een eenvoudig apparaat of je smartphone, vergroot dat de kans dat we een goede diagnose kunnen stellen." Dat zou wat Bakx betreft niet alleen via de cardioloog, maar ook in samenwerking met de huisarts kunnen verlopen.

Alternatief voor uitgebreide apneu-meting?

Een ander voorbeeld: Checkme biedt ook een optie om je slaapkwaliteit te meten, specifiek om te herkennen of tijdens je slaap je zuurtstofsaturatie regelmatig daalt (en tegelijk je hartslag hoger wordt). Dat is een mogelijk symptoon van slaapapneu. Wij vroegen aan een kennis die op het punt stond om een uitgebreid slaapapneu-onderzoek te ondergaan om een week daarvoor de Checkme ‘s nachts een keer te gebruiken met de vingersensor. De Checkme meldde dat er flinke dalingen in de zuurstofsaturatie zaten, en dus een vermoeden van slaapapneu. Mooi om te weten, zou je zeggen, maar dat maakt het uitgebreide (en ingrijpende) onderzoek nu niet overbodig. En dat er in principe iets aan de hand was, dat wist de partner van onze onregelmatig snurkende proefpersoon ook zonder Checkme wel zeker.

App niet noodzakelijk, maar biedt meer functies

Thuismeetapparatuur moet plek nog vinden

Die onwennigheid met dit soort technologie kun je bedrijven als Viatom of Scanadu natuurlijk niet voor de voeten werpen. Deze thuismeetapparatuur zal in de komende jaren geleidelijk aan steeds beter worden, en door slimmere algoritmes en datamining in grote hoeveelheden big data zal de kwaliteit van de diagnoses voortdurend toenemen. De meeste huisartsen en specialisten twijfelen hier eigenlijk ook niet echt meer aan, maar verschillend onderling wel van mening over de vraag wat de plaats wordt van deze thuismeetapparatuur.

Een instrument als de bloeddrukmeter is inmiddels volkomen geaccepteerd voor thuisgebruik. Het gebruik ervan wordt door veel huisartsen en specialisten gestimuleerd. Immers: regelmatige dagelijkse metingen leveren een beter en completer beeld op dat een eenmalige meting in de spreekkamer. Hartslagmetingen, zoals hartslagvariabiliteit of zelfs ECG’s, hebben die consumentenstatus voorlopig nog niet.

De bloeddrukmeter is volkomen ingeburgd

Dat alles neemt niet weg dat Viatom met zijn Checkme een indrukwekkend staaltje technologie heeft ontwikkeld. Een voor de hand liggende toepassing is op plaatsen waar meer geavanceerde meetapparatuur niet voorhanden is. Je kunt daarbij denken aan afgelegen gebieden in economisch minder ontwikkelde landen, maar ook aan zeiljachten op zee of afgelegen natuurgebieden. Met de Checkme heb je zonder te overdrijven toch een miniatuur intensive care monitor bij de hand. Vooral wanneer je een specialist op afstand telefonisch kunt raadplegen kunnen de metingen van vitale functies meerwaarde opleveren voor diagnose en behandeling.

Nederland: zorg bijna altijd dichtbij

In Nederland is een huisarts, huisartsenpost of ziekenhuis vrijwel altijd binnen bereik. In noodgevallen is de ambulance doorgaans snel ter plekke. Het gebruik van de Checkme monitor als vervanging van professionele apparatuur is dus veel minder aan de orde. Een grote potentiële doelgroep zijn chronische patiënten die dagelijks of soms zelfs vaker vitale waarden moeten meten en delen met behandelaars, zodat ze thuis kunnen worden behandeld in plaats van in het ziekenhuis. Om te worden toegepast in dit soort trajecten zal Viatom meer moeten meenemen dan een CE-certificering. Volgens marketing manager Ricky Guo is de onderneming momenteel betrokken bij een groot aantal klinische onderzoeken in ziekenhuizen. Met de uitkomsten daarvan zullen verzekeraars en inkopers van ziekenhuizen gemakkelijker te overtuigen zijn om de relatief goedkope apparatuur van Viatom toe te passen als alternatief voor veel duurdere merken. Viatom verwacht overigens ook eind dit jaar zijn FDA-certificering in orde te hebben, een onmisbare voorwaarde voor toetreding op de Amerikaanse consumentenmarkt.

Nederlandse Apache piloten: doelgroep? (foto Defensie)

Piloten en makelaars?

Viatom richt zich net als Scanadu ook op de thuisgebruiker die een gezondere levensstijl nastreeft en die wil ondersteunen door meer te weten over het eigen lichaam (en dat van de andere gezinsleden). Met de Checkme is het immers eenvoudig om hartslag, bloeddruk, zuurstofverzadiging en temperatuur dagelijks vast te leggen en vervolgens wekelijkse, maandelijkse of jaarlijkse afwijkingen of patronen te helpen herkennen. Het is een ideaal apparaat voor de hardcore quantified selver.

Viatom zelf ziet vooral "high pressure/risk" beroepen als een interessante doelgroep. En volgens een opsomming in een aandoenlijk on-Europese PowerPoint zijn dat: piloten, business managers, foto-journalisten, nieuwslezers, effectenmakelaars, IT-elite, financiële professionals, politieagenten, makelaars en bouwvakkers die op grote hoogten werken. Die hebben volgens Viatom kennelijk meer reden om bloeddruk en hartslag regelmatig te controleren. Misschien ook wat voor zorgbestuurders.