Zesde editie eHealth-monitor brengt digitale zorg in Nederland in kaart

Hoeveel Nederlandse patiënten maken gebruik van metingen thuis? Stijgt het gebruik van videoconsults in ziekenhuizen of de thuiszorg? En in welke digitale zorgtoepassingen zien zorgprofessionals de meeste potentie? Voor de zesde keer onderzoeken onderzoeksbureau Nivel en Nictiz, het expertisecentrum voor informatieverbinding in de gezondheidszorg, de stand van digitale zorg in Nederland. SmartHealth kijkt met Myrah Wouters, programmaleider eHealth-monitor bij Nictiz, alvast vooruit naar de presentatie van de zesde monitor.

De eHealth-monitor is een jaarlijks terugkerend onderzoek, waarin Nictiz en het Nivel de beschikbaarheid en het gebruik van e-health in Nederland in kaart brengen. “Uit de eHealth-monitor 2017 bleek dat er veel kansen liggen voor e-health, maar dat het belangrijk is om bewust keuzes te maken waarom je e-health toepast en voor wie”, zegt Myrah Wouters. Bij Nictiz doet zij onder andere onderzoek voor de jaarlijkse monitor.

Middel, geen doel

Op die conclusie en aanbeveling – kies bewust voor e-health – wordt voortgeborduurd in de monitor 2018. “Idealiter starten zorgaanbieders vanuit de missie om zorg op een specifiek onderdeel te verbeteren, en stel je dan de vraag hoe dat verbeterd kan worden en of e-health daar een middel voor kan zijn” aldus Wouters. De vraag of, waarom en voor wie je technologie in wilt zetten staat voorop, daarna volgt de vraag welke technologie je kiest. “Bij e-health zien we dat het middel vaak het doel wordt, en dat helpt niet bij de opschaling van zorgtechnologie. Verbindt het inzetten van e-health met de visie en missie van de organisatie, waarin wordt geduid waarom het belangrijk is om e-health in te zetten.”

Nivel en Nictiz vroegen voor de eHealth-monitor 2018 aan honderden huisartsen, medisch specialisten, en verpleegkundigen in ouderenzorg, ziekenhuiszorg en huisartsenzorg hoe zij e-health binnen hun organisaties inzetten. “Dit jaar hebben we naar de visie en verankering van e-health in een strategisch beleidsplan gekeken. Is er een visie op e-health bij verschillende zorgorganisaties, en is die bekend bij collega’s? Het betrekken van patiënten bij de ontwikkeling en implementatie van e-health-toepassingen wordt vaak aangeraden en past bij uitstek in een beleidsplan, maar gebeurt dat ook in de praktijk?”

“Daarnaast hebben we zorgprofessionals ook gevraagd naar de doelstellingen die hun organisaties hebben op ICT en e-health-gebied. Als er een visie is op de inzet van e-health, is het belangrijk dat concreet gemaakt wordt welke technologie er wordt ingezet en wat de gewenste resultaten zijn.”

Online inzage

De eHealth-monitor beslaat jaarlijks een aantal thema’s, waaronder gemak en service voor zorgconsumenten, online inzage, informatie-uitwisseling tussen zorgprofessionals, en zelfmanagement en zelfmetingen. Wouters: “Dit jaar is online inzage een belangrijk thema, onder meer door landelijke programma’s zoals MedMij en VIPP in ziekenhuizen en een wettelijke verplichting om patiënten digitaal inzage in hun dossier te geven per 2020.”

"In 2017 zagen we dat de twijfel onder huisartsen over de wenselijkheid van online inzage toenam. De meerwaarde van patiënten inzage geven in informatie uit het huisartsendossier werd nog niet overal gevoeld. Ik hoor dat ook om me heen in gesprek met huisartsen, er is nog een hoop ruis over waarom en hoe je online inzage elektronisch kunt realiseren binnen de eerstelijnszorg. Ook hier helpt het om weer terug te gaan naar de vraag waarom en voor wie e-health zinvol is. Het doel is dat mensen beter voorbereid of beter geïnformeerd op een afspraak komen, thuis rustig nog eens informatie kunnen nalezen, en tijd- en plaats-onafhankelijk zorg kunnen krijgen, en e-health is daarvoor een hulpmiddel.”

Digitale vaardigheden

Ook nieuw in de eHealth-monitor 2018 is de focus van Nivel en Nictiz op digitale vaardigheden. Zowel zorgverleners als patiënten hebben kennis en vaardigheden nodig om thuismonitoring, apps en technologie te kunnen gebruiken. “Het is de vraag of de mensen die het meeste baat hebben bij e-health of zorg op afstand, wel over de juiste vaardigheden beschikken om dit goed te kunnen gebruiken. En zo niet, hoe gaan we hier dan mee om? Daar gaan we dit jaar dieper op in.” Daarnaast werd door de onderzoekers ook gekeken naar het vertrouwen dat mensen hebben in technologie. “Kennis en bewustwording zijn van belang voor het vertrouwen in technologie."

“Ook van zorgverleners wordt veel verwacht. Naast medisch-inhoudelijke vakkennis komen er veel nieuwe ICT-toepassingen langs. Het vraagt veel van beide partijen, zowel patiënten als professionals, om die apps en platformen eigen te maken en op de hoogte te blijven van wat er speelt. In zorgopleidingen mag daar meer aandacht voor komen – ook een aanbeveling uit eerdere monitors”, aldus Wouters.

Nictiz en Nivel presenteren de eHealth-monitor 2018 tijdens het Mobile Healthcare congres in de Jaarbeurs in Utrecht op donderdag 8 november. Inschrijven voor Mobile Healthcare kan nog via mobilehealthcare.nl.