Whitebox wil na geslaagde pilot landelijk veiliger alternatief voor LSP bieden

De Whitebox, een zogeheten privacy-by-design systeem dat huisartsen en medisch specialisten een alternatief biedt voor communicatie via het Landelijk Schakelpunt, blijkt in een pilot bij Amsterdamse huisartsen te voldoen in een productieomgeving. Guido van’t Noordende, privacy-onderzoeker (UvA) en directeur/oprichter van het bedrijf Whitebox Systems, zegt dat uit de test bij twintig Amsterdamse huisartsen en een huisartspost (HAP) is gebleken dat zorgaanbieders en patiënten goed uit de voeten kunnen met het systeem, en dat ze de waarde hechten aan de grotere nadruk op privacy en veilige communicatie van medische gegevens.

In 2015 werd een pilot gestart om te onderzoeken hoe de Whitebox - een decentraal communicatiesysteem voor de zorg - functioneert in de praktijk. De belangrijkste toepassing in de praktijkproef was de huisartswaarneming in de avond, nacht en weekenddiensten. Vanwege de positieve reacties van gebruikers nemen de Huisartsenposten Amsterdam (HpA) de Whitebox nu officieel in gebruik, zegt Whitebox in een persbericht.

Vraag naar alternatief voor LSP

Whitebox is ontwikkeld naar aanleiding van een verzoek van Amsterdamse huisartsen om een alternatief systeem voor het Landelijk Schakelpunt (LSP). Volgens een aantal Amsterdamse huisartsen geeft het centraal bijhouden van een toegangsregistratie (zoals bij het LSP het geval is) te grote veiligheids- en privacyrisico's. Hackers zouden in theorie kunnen zien welke zorgverleners welke patiënten hebben gezien.  Met het LSP kan toegang bovendien alleen maar grofmazig worden geregeld, stelde Van’t Noordende bij een deskundigenbijeenkomst in de Eerste Kamer. Volgens hem leidt dit systeem tot gevaarlijke situaties. De patiënt/burger wordt daarnaast verantwoordelijk voor het vastleggen van zijn toegangsregels. En daarmee wordt de burger volgens hem ook verantwoordelijk als het mis gaat.

Eerste Kamer wil meer privacy-by-design in systemen

Oplossing met extra hardware bij zorgaanbieder

Om aan die problemen tegemoet te komen ontwierp informaticus Guido van’t Noordende de Whitebox. Dat is in tegenstelling tot het LSP een decentraal systeem: de medische gegevens en de lijst met personen die toegang hebben tot die gegevens bevinden zich bij de zorgaanbieder en niet op een centrale server. De Whitebox regelt de toegang van externen tot de gegevens in het Elektronisch Patientendossier (EPD) van de huisarts of het ziekenhuis. Met dit systeem kunnen alleen vooraf door de huisarts geautoriseerde zorgverleners bij de gegevens van de patiënt komen. Een kastje (de Whitebox) met hardware en versleutelingssoftware voegt een extra laag beveiliging toe en zorgt voor een versleuteld transport van de gegevens.

In het LSP kunnen heel veel zorgverleners met hun zogeheten UZI-pas bij de gegevens van patiënten, zegt Van’t Noordende.  Eén van de computers waar zo'n pas inzit hoeft maar gehackt te zijn, en de hacker kan bij de gegevens van veel patiënten. Als de huisarts echter via de Whitebox toestemming geeft aan bijvoorbeeld het Universitair Medisch Centrum Utrecht om patiëntengegevens in te zien, kan een hacker die een computer van het AMC gehackt heeft er niet bij. Via het LSP kan dit volgens Van’t Noordende wel.

Systeem in productie

De decentrale standaard van de Whitebox wordt nu verder ontwikkeld om ook doorverwijzingen en gezamenlijk beheer van het medicatiedossier door huisartsen en de eigen apotheek te ondersteunen.

Veilige koppelingen met wearables ook op agenda

Ook wordt gewerkt aan bijvoorbeeld koppeling met wearables als hartslagmetersmeters en stappentellers. Van’t Noordende zegt dat koppelingen met andere huisarts-systemen dan TetraHIS (waarmee in Amsterdam is getest) eenvoudig kunnen worden uitgevoerd, maar dan moeten die HIS-leveranciers wel brood zien in zo’n koppeling.  Een goede koppeling tussen de Whitebox en het eigen systeem van de huisarts of de huisartspost bleek een belangrijke succesvoorwaarde in de pilot.

Aanbieders van EPD-software voor huisartsen, huisartsposten  en ziekenhuizen hebben inmiddels al wel allemaal een LSP-koppeling ontwikkeld. Of de Whitebox hier een voet tussen de deur kan krijgen zal vooral afhangen van de prioriteit die huisartsen in regio's buiten Amsterdam toekennen aan de beschikbaarheid van een alternatief voor het LSP.