Virtual Psych: virtual reality in de GGZ

De website Watkostdezorg.nl, een site die patiënten meer inzicht in de kosten van hun medische behandeling geeft, werd binnen één weekend bedacht, ontwikkeld en gelanceerd. Mede-bedenker Thijs Sondag werkt graag in zogeheten hackatons samen met een multidisciplinair team van zorgverleners, designers, IT’ers en bedrijfskundigen aan nieuwe zorgconcepten. Sondag en zijn team komen nu met een nieuw concept: het GGZ-platform Virtual Psych.

Virtual Psych is een platform gericht op behandeling van angststoornissen door middel van virtual reality. De website is een soort marktplaats voor de GGZ, waarbij vraag (van cliënten met angststoornissen) en aanbod (psychologen) samen worden gebracht. “Het idee van Virtual Psych komt voort uit twee ontwikkelingen die momenteel aan de gang zijn. Enerzijds wordt er flink bezuinigd in de GGZ, waardoor veel psychologen zonder werk zitten, terwijl er wel lange wachtlijsten zijn en sommige behandelingen niet vergoed worden. Anderzijds zien we steeds meer toegevoegde waarde van virtual reality voor de GGZ. Er komen steeds meer wetenschappelijke onderzoeken uit die aantonen dat therapieën die gebruik maken van virtual reality net zo effectief of zelfs effectiever zijn dan traditionele behandelingen voor angststoornissen”, zegt Sondag.

“Op dit moment is het gebruik van virtual reality alleen nog steeds erg duur. Je moet apparatuur aanschaffen en zorgen voor beeldmateriaal. Daardoor is virtual reality nog niet erg toegankelijk voor patiënten en zorgverleners”, legt hij uit.

Uitleg over paniekstoornissen op Virtual Psych

Angststoornissen behandelen door middel van virtual reality

Hoe kunnen we virtual reality toegankelijk maken voor cliënten en zorgverleners – zowel in grote GGZ-praktijken als bij individuele psychologen, dat was de centrale vraag bij de hackaton. Uit die vraag volgde de conceptversie van het platform Virtual Psych. Het platform is gericht op de behandeling van angststoornissen door middel van exposure therapie. Deze vorm van therapie draait om de blootstelling aan hetgeen waar men angstig voor is, bijvoorbeeld spinnen. Voorheen moesten cliënten daarvoor naar een fysieke locatie afreizen, maar dankzij virtual reality kan dit ook thuis, in de vertrouwde omgeving.

“Wij zien twee toepassingen voor Virtual Psych. Bij mensen met zogeheten specifieke angststoornissen, bijvoorbeeld spinnenfobie of hoogtevrees, volstaat een relatief eenvoudige behandeling van blootstelling aan deze stimuli, gecombineerd met cognitieve gesprekstechnieken. Deze behandeling is dan ook goed op afstand te geven door individuele psychologen die daar verstand van hebben. Voor complexere stoornissen, bijvoorbeeld een paniekstoornis, is het behandelprotocol een stuk ingewikkelder. In dat geval willen wij onze toepassing integreren in de behandelingen die worden gegeven in de praktijk.”

Uitleg over exposure therapie

Met Virtual Psych hoopt Sondag ook hulp te kunnen bieden aan cliënten dit op dit moment tussen wal en schip vallen. “Acht tot tien procent van de Nederlanders heeft een specifieke fobie. Men laat zich daar alleen zelden voor behandelen, omdat het niet meer vergoed wordt door de zorgverzekeraar. Het zit niet in het basispakket en behoort in veel gevallen ook niet meer tot de aanvullende pakketten.” Cliënten kunnen zonder doorverwijzing en op eigen initiatief gebruik maken van Virtual Psych, al is er volgens Sondag geen sprake van zelfhulp. De volledige behandeling – van de intake tot het bespreken van de doelen en de behandeling - verloopt onder begeleiding van een psycholoog. “Wij hebben hier bewust voor gekozen omdat de therapeutische relatie belangrijk is en we hiermee de kwaliteit kunnen borgen.”

3D video's om cliënten bloot te stellen aan de stimuli

Laagdrempelig en betaalbaar

GGZ-praktijken die gebruik willen maken van Virtual Psych kunnen een licentie nemen op de software of betalen per cliënt of behandeling - daar is Sondag nog niet over uit. Voor individuele psychologen werkt het anders. Zij krijgen vanuit Virtual Psych een vergoeding op basis van de uren die ze maken met een patiënt. “Wij faciliteren de interactie tussen cliënt en psycholoog en regelen deze vergoeding”, verklaart Sondag.

Voor de virtual reality ervaring wordt geen gebruik gemaakt van de bekendste virtual reality bril, de Oculus Rift, maar van Google Cardboard. Sondag en zijn team hebben hiervoor gekozen omdat de Oculus Rift momenteel alleen verkrijgbaar is in een versie voor ontwikkelaars en daarnaast nog driehonderd euro kost. “Met het oog op de laagdrempeligheid hebben wij gekozen voor een oplossing waarbij je voor een paar tientjes van je eigen smartphone een virtual reality bril maakt. De kartonnen brillen van Google zijn een goed alternatief om een virtual reality ervaring te creëren. Maar in de toekomst zullen duurdere virtual reality brillen – zoals de Oculus Rift – betaalbaarder worden, waardoor deze ook gebruikt kunnen gaan worden."

Google Cardboard als alternatief voor de Oculus Rift

Virtual Psych bevindt zich nu in de concept-fase. Sondag en zijn team onderzoeken nu hoe ze Virtual Psych in de markt kunnen zetten. “Wij hebben al veel kennis en expertise in huis, van softwareontwikkelaars tot psychologen, maar we moeten nu op zoek naar partijen die ons op andere fronten kunnen ondersteunen, bijvoorbeeld een zorgverzekeraar.”

Benieuwd naar zo’n virtual reality bril van Google? Virtual Psych geeft 10% korting op Google Cardboard (t.w.v. €20) aan de lezers van SmartHealth. De bril is te bestellen via www.vrmaster.co/virtualpsych/ met de code “virtualpsych”.