Wist je dat van de Nederlandse huisartsen zo’n 78% ‘gewone e-mail’ en 14% publieke internetdiensten zoals WhatsApp, Dropbox of WeTransfer gebruikt om elektronisch informatie over patiënten te delen met andere zorgverleners of zorginstellingen buiten de praktijk? Die cijfers komen uit de eHealth-monitor van 2014. Het is een publiek geheim dat ook zorgprofessionals zoals medisch specialisten en wijkverpleegkundigen geregeld gebruik maken van onbeveiligde systemen om vertrouwelijke medische informatie te delen of voor intercollegiaal overleg. De nieuwe dienst Kanta Messenger wil daarvoor een oplossing bieden.
Bart van den Bogaard is product manager bij Topicus Zorg, een ICT-leverancier die onder meer ketenzorginformatie-systemen in de eerste lijn levert en ICT-ondersteuning voor ziekenhuizen en GGZ-instellingen. Tijdens zijn opleidingstraject tot klinisch informaticus constateerde hij een behoefte aan laagdrempelige communicatie tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverleners en patiënten, maar dat er geen goed beveiligde diensten beschikbaar waren die aan deze behoefte konden voldoen.
"De primaire behoefte van de zorgverlener en cliënt wordt vergeten: communicatie en samenwerking"
Zo ontstond het idee voor Kanta Messenger, een beveiligde messenger-service voor de zorg. Van den Bogaard begon twee jaar geleden bij Topicus met het uitwerken van het plan. Inmiddels werken er vijf mensen deeltijd aan de productontwikkeling. Van den Bogaard: “Je ziet dat ICT leveranciers wel actief zijn met het aanbieden van gestandaardiseerde en geïntegreerde oplossingen, maar dat ze daarbij vaak de primaire behoefte van de zorgverlener en de cliëntengroep vergeten: communicatie en samenwerking.”
“In eerste instantie bedachten we dat Kanta voor alle BIG-geregistreerde zorgverleners beschikbaar zou komen. Maar je ziet dat de zorg verschuift van de tweede naar eerste lijn, dus onze ambitie is nu groter. We willen dat iedereen die met zorginhoudelijke informatie te maken krijgt – dus ook de mantelzorger, of het netwerk van palliatieve zorg ZZP’ers en de patiënt – Kanta Messenger moet kunnen gebruiken”, aldus Van den Bogaard.
Privacy
De essentie van Kanta Messenger is dat vertrouwen centraal staat. Het toevoegen van een contactpersoon gebeurt door het scannen van een Q/R code op een ander apparaat, legt Van den Bogaard uit. “Wanneer een cliënt en een psychiater tijdens een face-to-face ontmoeting de Q/R code scannen, leggen zij verantwoord, en bovendien persoonlijk, contact.”
Kanta Messenger beschermt privacy van gebruikers via verschillende technieken
Kanta Messenger heeft geen toegang nodig tot het adresboek, de locatie of het telefoonnummer van de contactpersoon. “Zo blijft de privacy van de betrokkenen gegarandeerd”, zegt Van den Bogaard. Het gebruik maken van de contactenlijst is een van de grootste bezwaren tegen de berichtendienst WhatsApp, waar je verplicht toegang moet geven tot je volledige adresboek. Ook komen in sommige messaging apps alle foto’s in je fotogalerij. Dat is bij Kanta niet het geval. “We willen voorkomen dat tussen de persoonlijke vakantiefoto’s straks foto’s staan van een nog genezende wond.”
Multiplatform
Kanta Messenger speelt in op de extramuralisering: in de toekomst zal veel meer zorg buiten instellingen plaats vinden. “Veel systemen zijn van oudsher centraal ingericht terwijl de
Veel systemen zijn centraal ingericht terwijl de zorg in rap tempo decentraliseert
zorg in rap tempo decentraal georganiseerd wordt. Daarom werkt Kanta op meerdere platformen, dus op smartphone, tablets en desktop pc’s”, zegt Van den Bogaard. Hij vergelijkt het met de web-aplicatie Google Hangouts, waarbij berichten zowel op je smartphone als in de browser binnenkomen, zodat de gebruiker kan kiezen waar hij het bericht als eerste wil lezen of beantwoorden.
“De iOS versie is in bèta versie en op verzoek beschikbaar. De Android versie is vanaf begin maart beschikbaar”, aldus Van den Bogaard. Daarnaast is er ook een variant voor op de PC of Mac.
Groepsgesprek
Kanta Messenger komt in drie smaken: er is een gratis variant voor iOS, Android en web, waarmee gebruikers beveiligd tekstberichten en foto’s kunnen versturen. Daarnaast is er een enterprise variant: Kanta Messenger kan worden ingericht voor organisaties. Het gaat hierbij om een betaalde service die de mogelijkheid
"De behoefte ontstaat aan andere manieren van communicatie dan dat we tot nu toe gewend zijn"
biedt om vooraf gedefinieerde groepen, bijvoorbeeld een groep psychiaters of wijkverpleegkundigen uit een bepaalde regio, met elkaar in contact te brengen. Op deze manier is er geen fysieke ontmoeting vereist. “Medewerkers ontvangen een mail over een beveiligd netwerk met daarin een Q/R code. Wanneer ze die scannen worden ze toegevoegd aan een bepaalde groep”, aldus Van den Bogaard. “Daarnaast kunnen er nog steeds nieuwe contacten uit het zorgnetwerk worden toegevoegd.”
“Bij groepen zorgverleners, bijvoorbeeld in de geestelijke gezondheidszorg, zie je dat een behandeltraject vaak over een langere periode loopt. De behandelrelatie tussen zorgverlener en cliënt wordt hierdoor persoonlijker, waardoor er behoefte ontstaat aan andere manieren van communicatie dan dat we tot nu toe gewend zijn.”
Ook is er een Enterprise + variant waarmee het mogelijk wordt om Kanta Messenger te koppelen aan bestaande applicaties, zoals een elektronisch patiëntendossier. Van den Bogaard: “Daarmee kunnen berichten uit Kanta Messenger worden toegevoegd aan het dossier van de cliënt en vice versa. Andere leveranciers van ICT systemen kunnen wanneer zij hierin geïnteresseerd zijn ook koppelen met de Kanta Messenger”. Zijn werkgever Topicus Zorg heeft veel ervaring met de integratie van ICT-systemen in ziekenhuizen en zorginstellingen. De enterprise service is een potentieel verdienmodel voor Kanta, naast de gratis versie.
"Je kunt een dienst als WhatsApp niet verbieden als er geen alternatief is"
Het klinkt als een mooie oplossing voor een veelgehoord probleem: gebrek aan beveiligde en gebruiksvriendelijke communicatiemogelijkheden in de zorg. Dat (huis)artsen en verpleegkundigen professioneel gebruik willen maken van handige apps als WhatsApp en clouddiensten als Dropbox is op zich niet verwonderlijk. Door het principe van consumerization hebben consumenten veel snellere en gebruiksvriendelijke
"Je kunt een dienst als WhatsApp als zorginstelling niet verbieden als er geen alternatief is"
smartphones en diensten dan die je professioneel tot je beschikking hebt. Thuis swipe je op een iPad, op het werk zit je met een oude Windowsversie een onmogelijk patiëntenscherm in te vullen. Of moet je eerst formulier 134C invullen om een foto van een wond te mogen versturen via de centrale fotoverstuur-computer bij systeembeheer in gebouw K. Dat de verleiding groot is valt dus te begrijpen. Van den Bogaard: “Je ziet dat zorgverleners toch snel via onbeveiligde systemen antwoorden of reacties sturen. Omdat het sneller is, en om de bureaucratie en secretariaten in zorginstellingen te omzeilen.”
Co-creatie
Een beveiligde, gemakkelijk te gebruiken berichtendienst voor zorgprofessionals, mantelzorgers en patiënten bestaat nog niet in Nederland. “Je kunt een dienst als WhatsApp als zorginstelling niet verbieden als er geen alternatief is”, stelt Van den Bogaard.
Topicus Zorg gaat vanaf het tweede kwartaal van 2015 met twee grote GGZ-instellingen in Eindhoven en Friesland, een organisatie voor blended hulpverlening in West-Nederland en met een netwerk van palliatieve zorgverleners starten met Kanta Messenger in de praktijk. Van den Bogaard: "Een gedeelde investering zien wij als Topicus ook in tijd en toekomst en dus niet direct in geld. Zorginstellingen die een pilot willen met de Kanta Messenger zijn ook mooie vormen van co-creatie."
Meer lezen?
wellicht ook interessant
"Zijn er goed beveiligde diensten beschikbaar om tegemoet te komen aan laagdrempelige communicatie tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverleners en patiënten?" Voor het medium e-mail is dit onderzocht in de Nictiz publicatie "veilig omgaan met e-mail in de zorg". Zie Nictiz.nl.