Gastblog: Ouders en professionals zoeken samenwerking ten behoeve van de ontwikkeling van kinderen

Vorig jaar hield OZOverbindzorg twee inspiratiesessies met ouders, onderwijs- en jeugdprofessionals. De focus: de samenhang in hun zorg ten behoeve van de ontwikkeling van het kind. Zowel in de voorschoolse situatie als in de overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs is er een grote behoefte aan een goede communicatie en afstemming tussen betrokkenen. In de huidige werkwijze blijkt namelijk dat veel informatie verloren gaat, schrijft Ellis Aten, projectleider kwaliteit en cliëntparticipatie bij OZOverbindzorg.

Zowel ouders als professionals willen een oplossing in de samenhang rondom jeugd. In de overgang van de voorschoolse periode naar de basisschool en vervolgens naar het voortgezet onderwijs mist afstemming en samenhang. Het kind en de ouders worden vaak vergeten in de samenwerking, waardoor er geen betrokkenheid en vertrouwen is. Deze situatie dreigt kinderen te belemmeren in hun ontwikkeling. Ouders maken zich daardoor zorgen en voelen zich niet begrepen. Terwijl professionals zich na verloop van tijd handelingsverlegen kunnen voelen. Het is duidelijk dat samenhang ontbreekt tussen netwerken in de verschillende levensfasen rondom een kind. 

Pilot communicatieplatform jeugd

Het afgelopen schooljaar is een basisschool in Raalte gestart met de pilot OZOverbindzorg Jeugd. OZOverbindzorg is een communicatieplatform waarin ouders zelf kunnen bepalen wie er deelnemen aan het netwerk van hun kind. Het communicatieplatform wordt op deze basisschool in eenvoudige en complexe situaties ingezet, bijvoorbeeld wanneer een kind regelmatig te laat komt, er zorgen zijn rondom de ontwikkeling, wanneer ouders ondersteunt worden in de opvoeding of als er sprake is van een (v)echtscheiding. Zo wordt het platform niet alleen ingezet bij kinderen met een diagnose, maar ook voor leerlingen waarbij externen betrokken zijn, zoals een fysiotherapeut of logopedist.

Basis van vertrouwen

Een vertrouwde relatie is een randvoorwaarde om een communicatieplatform effectief in te zetten. Ouders hebben duidelijkheid nodig waarom je een communicatieplatform zou gebruiken, bij voorkeur door iemand die direct betrokken is bij hun kind. Ouders zijn terecht kritisch op de privacy en veiligheid van hun kind(eren) en van zichzelf. Vragen die bij ouders spelen zijn: wat gebeurt er met de data in het communicatieplatform, hoelang blijft dit bewaard of voor wie is dit allemaal in te zien? Naast inzicht willen ouders de regie over de gegevens houden. Dit moet geborgd zijn in het communicatieplatform dat wordt ingezet. Ouders waarschuwen dat de communicatie niet alleen over problemen moet gaan. ‘Ik wil ook graag horen wat er goed is aan mijn kind en wat we al wel goed doen’, geven ouders nadrukkelijk aan. Dit draagt bij aan meer betrokkenheid en vertrouwen van de ouders.

Gemis aan samenwerking

Samenwerking met kinderen en hun ouders vraagt om nieuwe vormen van verbinden. Het resultaat van de pilot is veelbelovend, ouders worden bereikt en er is meer afstemming tussen het persoonlijk- en professioneel netwerk. Alle betrokkenen krijgen met behulp van OZOverbindzorg overzicht over het netwerk, kunnen afspraken maken of documenten (zoals een dyslexieverklaring) met elkaar delen. Toch ontbreekt het nog steeds aan inzicht en betrokkenheid tijdens cruciale overgangsmomenten, bijvoorbeeld na de geboorte, de overgang naar de basisschool en het voortgezet onderwijs. We ontdekten dat tijdens deze momenten, waar informatie delen van belang is, er onvoldoende wordt samen gewerkt. Voor ons was dit de reden om twee inspiratiesessies te organiseren met alle betrokkenen tijdens deze overgangsmomenten.

Warme overdracht

Tijdens de inspiratiesessie werd een warme overdracht (tussen professionals in het bijzijn van kind en ouders) als essentieel genoemd in een overgangsmoment. De ouders en het kind willen gehoord worden. Zij willen meebeslissen over wat zij belangrijk vinden en aangeven wat zij nodig hebben. Hierbij kun je denken aan welke ondersteuning ouders nodig hebben in de thuissituatie. Terwijl een ouder kind zelf kan aangeven waar hij/zij behoefte aan heeft. Er wordt waarde gehecht aan langdurige betrokkenheid van professionals die het kind goed kennen. Tijdens de inspiratiesessie gaf de zorgcoördinator van het voortgezet onderwijs aan: ‘Het zou fijn zijn om laagdrempelig contact te kunnen leggen met de leerkracht van de basisschool wanneer een leerling in de eerste klas niet lekker in zijn/haar vel zit.’ Alle deelnemers van de inspiratiesessies gaven aan dat het communicatieplatform OZOverbindzorg goed zou passen ter ondersteuning van de warme overdracht. 

Eén communicatieplatform

Door een eigen communicatieplatform kunnen ouders en kinderen professionals uitnodigen voor deelname aan hun netwerk. Het communicatieplatform kan, indien nodig, levenslang met een kind meelopen, terwijl het netwerk continu verandert. Meer als het gaat om het professioneel netwerk en minder als het gaat om het persoonlijk netwerk. ‘Idealiter zou ik het direct bij de geboorte voor een kansrijke start al willen aanbieden aan ouders’, zegt de jeugdverpleegkundige. Het ondersteunt dan in de samenwerking over levensgebieden heen, mensen weten elkaar te vinden en er kan laagdrempelig contact met elkaar worden gelegd. 

Onze uitdaging

Er staat ons wat te doen met elkaar op het gebied van cliëntempowerment, erkenning en samenwerking. Tijdens de inspiratiesessies is onze nieuwsgierigheid gewekt naar het kind zelf. Ook blijven we vragen houden over het bereiken van ouders die niet zelf om hulp vragen of geen ondersteuning wensen of accepteren. Wat hebben zij nodig om in hun eigen kracht te kunnen staan? Wij zijn ook benieuwd naar de rol van de gemeente in het organiseren van samenhang over de verschillende levensdomeinen heen. 

Over de gastbloggers:

Dit artikel is geschreven door Ida Besten (Bestuurslid gebruikersparticipatie in zorg en welzijn van de Stichting OZOverbindzorg) en Ellis Aten (Projectleider kwaliteit en cliëntparticipatie bij OZOverbindzorg).