Siri in het EPD: heeft spraakbesturing ook toekomst in de zorg?

In het tijdperk waarin virtuele spraakassistenten als Google Assistant, Amazon Alexa en Apple’s Siri langzaam in onze huizen binnentreden en in steeds meer branches worden ingezet, is het niet verwonderlijk dat ook meer bedrijven inzetten op spraakherkenning- en besturing binnen de zorg. “De vraag naar snellere en eenvoudigere administratie groeit. We hebben gemeten dat artsen per dag dertig minuten aan tijd winnen door spraakherkenning te gebruiken ten opzichte van typen en klikken in het elektronisch patiëntendossier.”

Vorig jaar keek het Amerikaanse onderzoeksbureau DRG Digital naar het aantal zorgverleners dat al gebruik maakt van spraakassistenten in hun dagelijks werk. Aan het onderzoek deden 2784 zorgverleners mee, waarvan ruim een vierde aangaf gebruik te maken van een spraakassistent. Dat ‘gebruik maken’ loopt uiteen van het dicteren van berichten op de computer tot Siri vragen iets voor je op te zoeken online.

DRG Digital besloot in een vervolgonderzoek honderd van de artsen die ‘ja’ had geantwoord verder te ondervragen en concludeerde dat voice assistents met name worden gebruikt omdat het tijd bespaart en gebruikers handsfree (en dus steriel) kunnen werken. Hoewel het merendeel van de ondervraagde Amerikaanse artsen alleen werkt met de spraakbesturingsfunctie van hun smartphone, maakt 31% gebruik van een ‘losse’ spraakassistent als Amazon Alexa of Google Assisant en werkt 29% met een spraak assistent die onderdeel uitmaakt van het elektronische patiëntendossier. Met het groeiende aantal ontwikkelaars dat werkt aan spraakassistenten binnen de zorgsector en de data die voortkwam uit hun onderzoek, concludeert DRG dat de behoefte aan spraakbesturing in de zorg in trek is.

Menselijke spraak begrijpen

Nuance Communications is een Amerikaanse multinational die zich voornamelijk bezighoudt met de ontwikkeling van AI-spraakoplossingen, is actief in de zorg. Het bedrijf levert voor verschillende sectoren software die menselijke spraak kan begrijpen, analyseren en daarop kan reageren, onder andere bedoeld om de productiviteit te verhogen. Een van die sectoren, inmiddels een van de belangrijkste peilers binnen het bedrijf, is de zorg. Frederik Brabant is Chief Medical Information Officer bij Nuance. Brabant studeerde geneeskunde, gevolgd door software engineering. In 2006 begon hij bij Nuance Communications, waar hij zich richtte op medische software, artificiële intelligentie (AI) en spraakherkenning. Voor Nuance werkte hij een aantal jaar in Boston, maar sinds 2011 beheert hij weer het Europese portfolio vanuit Oostenrijk. “Mijn ervaring is dat de issues waar men in de zorg tegenaan loopt, en de rol die technologie daarin kan spelen, wereldwijd spelen. Die uitdagingen zijn niet aan één land gebonden.”

Frederik Brabant

Klinische documentatie

De focus van Nuance Healthcare ligt op klinische documentatie. “Dat klinkt suf”, zegt Brabant, “maar is een marktsector op zich. Een arts steekt bij elkaar opgeteld zo’n 3 a 4 uur per dag in administratie: het patiëntendossier bijwerken, verwijsbrieven schrijven, nota’s opstellen. Wij buigen ons over de vraag: met wat voor tools kun je deze administratie sneller en met hogere kwaliteit laten verlopen?”

Het idee achter Dragon Medical, één van de grootste producten die Nuance Communications nu biedt voor de zorg, is simpel. Door middel van spraak bestuur je het EPD en vul je het in. De Amerikaanse multinational werkt hiervoor samen met verschillende EPD-leveranciers in Nederland waaronder, Epic, Chipsoft en Cerner. “Onze software herkent deze pakketten en weet waar de velden bloeddruk, allergieën of de anamnese moet worden ingevuld zodra een arts dit dicteert.” Naast het invullen van de tekstvelden is het systeem zo ontwikkeld dat een arts door middel van stem-commando’s het EPD kan bedienen. ‘Open het laatste rapport van het laboratorium’, bijvoorbeeld, of ‘Bekijk röntgenfoto van mei 2017’.

Spraakherkenning lastig

Vroeger werkte spraakherkenning op basis van een statisch model, inmiddels vormt artificial intelligence de onderliggende motor. “Door de ontwikkelingen op het gebied van AI zien we ook een enorme groei in de herkenningsgraad: ons product is er veel beter op geworden.”

Toch zullen zelfs de meest doorgewinterde Siri gebruikers erkennen dat spraakherkenning niet altijd van een leien dakje loopt (“I’m sorry, I did not get that”). Brabant herkent het beeld dat er bestaat over consumenten-producten die werken op basis van spraakherkenning. “Siri is zonder meer een mooi product. Het grote verschil is dat Apple zich richt op de brede consumentenmarkt - met vragen over het weer in Barcelona of de hoogte van de Himalaya - en wij ons richten op één specifieke markt: de medische sector. In onze pakketten zijn geen woordgrapjes of routes ingebouwd, wel heel specifieke medische taal-modellen en kennis.”

Siri

De dagen dat we moeten wennen aan spraakherkenning zijn voorbij, zegt Brabant. “Voorheen moest je eerst zo’n dertig minuten aan proefteksten inlezen zodat de computer een gebruiker kon verstaan, zodat er een profiel kon worden opgemaakt van die gebruiker. Nu start je het programma op en kun je direct spreken als arts. De kwaliteit van spraakherkenning is door de groei van artificial intelligence enorm verbeterd.” 

Privacy

In Nederland wordt het systeem van Nuance op dit moment vooral ingezet binnen de radiologie, vertelt Brabant. “Binnen die discipline heb je te maken met een grote hoeveelheid rapporten, beeldverslagen en beeldverwerkingssystemen.” Inmiddels groeit de inzet van spraakherkenning ook elders in het ziekenhuis, bijvoorbeeld voor het opstellen van operatieverslagen of op de spoedeisende hulp afdeling.

De ingesproken audio-fragmenten worden encrypted opgeslagen op lokale servers en zijn niet gekoppeld aan een specifieke patiënt, naam of geboortedatum. Die audio-fragmenten worden eens in de zoveel tijd aan het systeem van Nuance toegevoegd, zodat de software nieuwe woorden en accenten kan aanleren. “Stel een arts dicteert het woord ‘Zika-virus’ en dat woord staat nog niet in de lijst, dan wordt dat automatisch aan het systeem toegevoegd”, zegt Brabant. “De servers worden continu opgeschoond: zodra het systeem up to date is wordt de data verwijderd.” Ook die tijdelijke data gaat het ziekenhuis niet uit, de gegevens worden alleen op lokale servers opgeslagen.

IDC-10

Naast spraakherkenning houdt Nuance zich ook bezig met geschreven taalherkenning, vertelt Brabant. Als voorbeeld noemt hij de tool die medische codeurs in het ziekenhuis ondersteunt. Een medisch codeur leest de verslagen en ontslagbrieven opgesteld door artsen en haalt hier de gestelde diagnose uit. Deze diagnose wordt geregistreerd, ingevoerd en voorzien van een coderingen, bijvoorbeeld ICD-10 I21-I22 of ICD-9 410 bij een hartinfarct. De tool van Nuance scant het verslag van de arts en haalt hier zelfstandig de diagnose uit. Deze diagnose wordt automatisch gestructureerd en gecodeerd.

Brabant heeft ook een concreet voorbeeld waarbij taalherkenning kan dienen als ondersteuning tijdens het consult. “Stel een kind wordt binnen gebracht met een gebroken rechter ellenboog, en de arts dicteert aan het systeem ‘radiologie voor linker ellenboog’. Dan kan het systeem automatisch een melding geven: je maakt een fout, het gaat om de rechter elleboog. Of tijdens een gesprek met een vrouwelijke patiënt registreert de arts iets over een prostaatonderzoek. Dan kan het systeem dat melden.”

De virtuele spraakassistent Alexa van Amazon

AI-assistent luistert mee

De Chief Medical Information Officer heeft ook een idee over hoe het systeem van de toekomst eruit moet komen te zien. “Het liefst willen we op den duur een AI-assistent het gesprek tussen de patiënt en arts laten registreren en analyseren, zodat een arts wordt ondersteund bij het sneller en beter diagnosticeren en beslissingen maken bij de behandeling.”

Brabant legt zijn idee verder uit: “Stel, jij komt als patiënt met spoed binnen in het ziekenhuis. Je spreekt eerst met de SEH-verpleegkundige en vertelt hem dat je net terug bent van vakantie in Ethiopië en last hebt van hevige buikpijn en diarree. Je komt op een andere afdeling terecht en doet daar opnieuw het verhaal, maar laat onbewust ‘Ethiopië’ achterwege. Door dat detail weg te laten, zorg je in principe voor een totaal andere mogelijke oorzaak. Stel nou dat jouw input vanaf het moment dat je het ziekenhuis binnenkomt wordt geregistreerd, dan hoef je niet alleen je verhaal niet tien keer te doen, maar is ook de kans groot dat de inhoud completer is, doordat er geen details achterwegen worden gelaten, en de diagnose daardoor sneller gesteld kan worden.”

Volgens Brabant kunnen er echt relevante oplossingen gaan ontstaan, zodra verschillende systemen aan elkaar worden gekoppeld en gaan samenwerken. “Als je ziet hoe snel de technologische ontwikkelingen zijn gegaan in de afgelopen vijf jaar, en hoe slim zelflerende systemen zijn geworden, dan is het moeilijk om je voor te stellen wat er over vijf of tien jaar allemaal mogelijk gaat zijn.”