Wearables in de zorg: vijf diensten voor de toekomst

Afgelopen zomer trok een team van Talent for Care door Nederland om zorgverleners en patiënten kennis te laten maken met digital health. Het team (acht young professionals) stelde zichzelf hierbij twee vragen. Wat is de mogelijke impact van die nieuwe technologieën op de zorgsector? En hoe kijken zorgverleners en patiënten tegen deze innovaties aan? Gisteren bespraken trainees, zorgaanbieders en andere geïnteresseerden de kansen én de aandachtspunten voor het gebruik van wearables in de zorg tijdens de inspiratiemiddag van FocusCura Zorginnovatie en Talent for Care.

Wie heeft er allemaal al een wearable? Voorzichtig gaan wat handen omhoog. “Een Jawbone UP, maar ik weet nog niet hoe hij werkt. Ik heb hem alleen even om gedaan voor deze middag”. Gegrinnik uit de zaal. De ruimte is gevuld met door Talent for Care benoemde early adopters, mensen met een interesse in wearables en andere technologie in de zorg. De dertig genodigden zijn slechts een beperkte afspiegeling van de markt, want de verwachtingen rondom wearables in de zorg zijn hooggespannen, menen Roos de Groot en Ruben de Neef, teamleden van Talent for Care.

Die hooggespannen verwachtingen waren merkbaar tijdens hun bezoeken aan en gesprekken bij onder andere Altrecht, Sensire, Stichting de Wielborgh, Zuidzorg, Sophia Revalidatie en De Friesland Zorgverzekeraar. Het team van Talent for Care liet zorgprofessionals bijvoorbeeld kennis maken met de VitalConnect HealthPatch, een pleister waarmee 24/7 vitale functies gemeten worden en naar de bijbehorende smartphone en tablet app gestuurd worden. Die pleister was een aansprekend voorbeeld en maakte voor veel deelnemers het idee van digital health heel tastbaar, vertelt De Groot.

De sprong om de producten echt zelf te gaan gebruiken, of in te zetten bij een patiënt, is echter nog groot. “Niemand durft zijn of haar leven er nog aan toe te vertrouwen”, zegt De Neef. “Bang dat ze hun vingers branden”, voegt zijn collega toe. Het is volgens het duo dan ook van groot belang dat we in actie komen, dat we elkaar en onszelf ervan overtuigen dat wearables wel degelijk een waardevolle toevoeging kunnen zijn in de gezondheidszorg.

Talent for Care op werkbezoek bij Altrecht

Want kansen ziet het team van Talent for Care genoeg. Deze hebben ze onderverdeeld in twee categorieën: monitoring en Big Data. Wearables kunnen het monitoren van mensen op afstand mogelijk maken. Daardoor zouden patiënten mogelijk eerder naar huis kunnen nadat ze een een behandeling hebben ondergaan,

of kunnen ze juist langer thuis blijven wonen voordat ze opgenomen moeten worden. Daarnaast kan monitoring vroege signalering mogelijk maken, omdat patronen kunnen worden geanalyseerd en herkend. Met Big Data doelt het team op de verzameling van wereldwijde gezondheidsdata die steeds grotere proporties aan neemt. “Dankzij machine learning - computers die van computers leren - kunnen combinaties en correlaties van medicijnen, ziektebeelden, eetpatronen en levensstijl op een veel hoger niveau geanalyseerd worden dan mensen dat kunnen”, legt De Groot uit. Wearables kunnen dokters volgens het team in de toekomst outsmarten.

Maar de bovenstaande kansen roepen vanzelfsprekend ook vragen op. Talent for Care formuleert dan ook een aantal aandachtspunten die ze tijdens de sessies signaleerden. Wearables gaan de zorg namelijk veranderen. Er zal minder direct contact plaats vinden, patiënten gaan meer zelf doen en weten en zorgprofessionals zullen op een andere manier gaan werken.

Daarnaast zullen allerlei ketenpartners moeten gaan samenwerken, iets wat niet zonder slag of stoot zal gaan. “In de zorg houden veel mensen nog vast aan hun heilige huisjes en een veilige manier van werken”, legt De Neef uit. Daarnaast zal er dankzij wearables een zwaarder accent komen te liggen op data analyse. Er komt een ruimte tussen de cliënt en de behandelaar die opgevuld moet worden. Dat betekent dat er een nieuw vakgebied in de zorg ontstaat dat de brug moet slaan tussen zorg en ICT.

Vijf toekomstige diensten

Het project werd uitgevoerd in samenwerking met zorginnovatiebedrijf FocusCura en dient als afsluiting van het tweejarige traineeship Talent for Care. Eén van de achterliggende ideeën van het project Wearables in de zorg is het bedenken van diensten met wearables in de zorg. Het team liet daarvoor patiënten en zorgaanbieders een blik werpen op nieuwe mHealth en eHealth-innovaties, zoals de VitalConnect pleister, om op die manier informatie over de toepasbaarheid en bruikbaarheid van wearables in de praktijk te verzamelen. Talent for Care ontwikkelde vervolgens in samenwerking met zorgprofessionals en patiënten vijf conceptuele diensten waarbij wearables kunnen worden ingezet.

FollowCura
Wat? Een armband - Waar? Cure

FollowCura is een slim ziekenhuisbandje met bijbehorende app die voor, tijdens en na een ziekenhuisbezoek vitale functies als hartslag, lichaamstemperatuur en ademhaling kan meten. Deze functies zijn afgestemd op persoonlijke waarden en worden rechtstreeks opgenomen in het dossier van de patiënt. De vaste controle ronde van de verpleegkundige kan daardoor anders ingericht worden – want deze metingen hoeven niet meer apart te worden verricht. Zorgverleners kunnen zo meer focussen op het sociale aspect en individuele wensen en verwachtingen van de patiënt. Dankzij de plaatsonafhankelijkheid van het systeem kan het ook thuis worden ingezet, zodat patiënten eerder met een veilig gevoel naar huis kunnen en de arts evengoed een oogje in het zeil kan houden.

Nieuwe zorgconcepten: FollowCura

RevaliDaan
Wat? Een pleister - Waar? Revalidatie

De RevaliDaan geeft patiënten en hun behandeld arts meer inzicht in het herstelproces van de patiënt. Voorafgaande aan het revalidatieproces wordt een behandeling op maat gemaakt, waarbij boven- en onderwaarden voor bepaalde parameters (zoals bloeddruk, zuurstofsaturatie in het bloed) worden afgesproken. Door de steeds grotere dataverzameling met gegevens van andere patiënten met een vergelijkbaar trauma of ziektebeeld, ziet een patiënt wat de gemiddelde herstelcurve is en hoe hij of zij het in vergelijking met anderen doet. Ook krijgt de patiënt meer inzicht in de (on)mogelijkheden van zijn lichaam; door de gegevens uit RevaliDaan te interpreteren kan de patiënt het maximale uit zijn revalidatie halen. Daarnaast werkt RevaliDaan met een virtuele coach die tips en oefeningen koppelt aan de verschillende stadia van het herstelproces.

PluiSZorg
Wat? Een ring - Waar? Thuiszorg

De naam PluiSZorg komt van thuiszorg gericht op een pluis gevoel. Het systeem is gericht op aangenaam en verantwoord langer thuis kunnen blijven wonen. De slimme ring en bijbehorende app wordt ingezet om een senior te monitoren, data te verzamelen en op die manier vroegtijdig signalen die aandacht behoeven te herkennen. Naast zaken als het dagritme of het sociale contact van een senior worden enkele vitale functies gemeten. Dankzij de vooraf vastgestelde persoonlijke parameters kan er tijdig iemand worden gealarmeerd als er iets opvallends aan de hand is. Daarnaast moet PluiSZorg de samenwerking tussen thuiszorg en mantelzorg bevorderen door bijvoorbeeld activiteiten te koppelen aan aandachtsgebieden van mantelzorgers.

Nieuwe zorgconcepten: PluisZorg

Je Betere Ik
Wat? Een game en wearable - Waar? GGZ

Je Betere Ik is een game gericht op patiënten met psychische stoornissen, zoals een depressie of psychose. Zo’n patiënt krijgt aan het begin van zijn of haar behandeling de game aangeboden. Samen met de behandelaar geeft de patiënt vorm aan het spel en worden er persoonlijke uitdagingen opgesteld, zoals ‘breng een bezoek aan de supermarkt’, ‘bel je vrienden op’ of ‘drink een week lang geen alcohol’. Patiënten kunnen muntjes verdienen door hun persoonlijke doelen te behalen. Daarnaast wordt Je Betere Ik gebruikt als onderzoeksmethode. Er wordt namelijk in de stijl van de game een muntje aangeboden als wearable. Deze wearable kan behalve biomedische gegevens ook stemming opvangen. Dat kan in de toekomst misschien wel aan bepaalde waarden in het bloed, maar kan ook door het analyseren van de woordkeus in gesprekken van de drager. In plaats van tijdens het gesprek in de spreekkamer bij de therapeut de stemming van de patiënt te bepalen, kunnen de patiënt en de behandeld arts samen kijken wat de emotionele pieken en dalen waren die week en vervolgens bewust proberen te achter halen waardoor die pieken of dalen werden getriggerd.

WhatSpruit
Wat? Een ketting - Waar? Verloskunde

WhatSpruit is een wearable voor aanstaande moeders. De ketting met sensoren houdt bij hoe het met de baby en met de moeder gaat. Samen met de verloskundige worden persoonlijke parameters opgesteld. En hoewel de wearable uitkomst kan bieden voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes of vrouwen die bezorgd zijn omdat hun baby weinig beweegt, bevat de wearable ook ‘pretopties’ zoals het linken van stadiumspecifieke informatie over de ontwikkeling van het kind en de mogelijkheid om geluid om te nemen. Tenslotte kan de wearable spierspanning meten in combinatie met hartslag, waardoor de aanstaande moeder uitsluitsel heeft of de eerste weeën inderdaad zijn begonnen.
“Kan de wearable ook een sms naar de aanstaande vader sturen over de stemming van de moeder”, wordt er uit de zaal gegrinnikt. “Blijf nog maar even op je werk! Of neem bloemen mee!”

Nieuwe zorgconcepten: WhatSpruit

Wanneer De Neef na de presentatie van de vijf concepten het woord geeft aan de zaal, blijken de eerder genoemde kansen en aandachtspunten ook te leven onder de aanwezigen. “Data kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden, er moet wel ruimte blijven voor intuïtie”, stelt iemand. “Je probeert patiënten

eigen regie te geven, maar durft de patiënt dat wel aan en kunnen ze het ook”, klinkt ook vanuit de zaal. “Als patiënten door pleisters of kastjes gemeten worden, moet je er wel voor waken dat de handen aan het bed niet juist helemaal verloren gaan. Ik hoor ons afdelingshoofd al: mooi, dan kan één verpleegkundige niet vijf maar wel zes of zeven patiënten bezoeken in zijn of haar ronde.”

Over de ideeën van Talent for Care is de zaal in ieder geval positief. “Hoewel sommige nog echt meer in de droomsfeer zitten, zijn anderen al heel concreet. Ik kan me voorstelen dat je RevaliDaan nu al in kunt zetten”, wordt er opgemerkt. “En neem in ieder geval alvast patent op de namen die jullie bedacht hebben, want die zijn geweldig.”